90’lı yıllar, bir inşaatıma ısıcam taktırmam gerekiyor fakat Niğde de henüz ısıcam fabrikası yok.
Isıcam siparişi vermek düşüncemle Kayseri de bulunan isim yapmış bir fabrikaya gittim. Görüşmek için patronun odasını işaret ettiler. Niğde’den geldim, 18 dairelik ısıcam almak istiyorum dedim. Elinde bir aletle oynuyor hoş geldiniz, oturun falan demek yok, yüzüme bakmadan konuşuyor. Arkadaş da kibir tavan yapmış. Fiyat falan sormadan fabrika sizin mi diye sordum, gururla “Benim” dedi. Hayırlı olsun deyip iyi günler demeden çıkıp gittim. Isıcamı da başka yerden aldım.
İki yıl geçti. 24 dairelik başka bir inşaatım cam takılma seviyesine gelmiş, Niğcam Fabrikası da yakın zamanda üretime başlamıştı. Henüz görüşmedim ama camı Niğcam’dan almak da kararlıyım.
Muzaffer Önügören beyle büromuzda oturuyoruz. Genç bir bayan geldi, mimarmış. “Atilla Bey Kayseri’den sizinle görüşmeye geldim. X beyin çok selamı var. Binanıza cam alacakmışsınız, size yarı fiyatına cam vereceğiz” dedi.
Hoş geldiniz, ne içersiniz diyerek ikramımızı yaptıktan sonra, hanımefendi sözüm size değil, söyleyeceklerimi X beye olduğu gibi iletmenizi rica ediyorum dedim. “Tabii ki iletirim“ dedi. Benden de kendisine çok selam söyleyin, iki yıl önce cam siparişi için gittiğimde X bey yüzüme bakmadan konuşmuş bende çıkıp gitmiştim. Niğde’de ısıcam fabrikası açıldığı için sizi ve selamını gönderdi. Amacı, yeni açılan fabrikanın müşterilerini kendine yönlendirerek Niğde’de açılan fabrikayı zor duruma düşürür fabrika kapanırsa, şimdi yarı fiyatına vereceği camların parasal acısını fazlası ile çıkaracak. Ben camı iki misli fiyatta olsa Niğcam’dan alacağım ve onun oyununa gelmeyeceğim dedim.
Misafirimiz gitti, bizde camımızı Niğcam’dan alarak hemşehri desteğimizi göstermiş olduk. 03.03.2025
Elli yaşımda yazdığım bir şiirimle de dünya telaşımızı hatırlatıp ramazanınızı kutlamak istedim.
FANİ DÜNYA
Koş durma delice
Çırpın didin gönlünce
Fani dünya bitince
Bilmem sonun ne olur
Gece gündüz koşarsın
Dere tepe aşarsın
Elliyi buldu yaşın
Bilmem sonun ne olur
Ders almazsın gidenden
Yok ki haber gelenden
Var mı selam dedenden
Bilmem sonun ne olur
A.Yıldız
Bir vatandaş sattığı yazlıktan aldığı dört milyon lira kadar parayı bankaya yatırmaya gitmiş. Bankada görevli paranın kaynağını sormuş. O da satışı gerçek değerinde gösterdiği için durumu çekinmeden anlatmış ve yatırmış. “Satışta değeri düşük göstermiş olsaydım yatırmadan çıkacaktım” diye anlatıyordu.
Oysa daha önce böyle bir uygulama olduğunu duymamıştım. Araştırınca öğrenmiş oldum. 2023 yılında vatandaşın banka hareketlerinde durumuna göre yüksek tutarlı para hareketleri olursa Masak (Mali suçlar araştırma kurulu) tarafından vergi incelemesi yapılması için yasa çıkarılmış.
Devletten aldığından değil verdiğinden onur duyan bir vatandaş olarak uygulama hoşuma gitti. Zira adaleti ve ekonomisi bozuk ülkenin güçlü ve geleceği parlak ülke olması mümkün olmadığından siyasi beka sorunu değil gerçek beka sorunu olacaktır.
Buraya kadar güzel de 2003 yılından itibaren niçin -Nereden buldun yasasını- kaldırdık ve isimleri vergi listelerinde gözükmediği halde İstanbul boğazında, Londra da, Amerika da vs villalar alan hızlı zenginlerimizi sorgulamadan muaf tuttuk anlamak da aciz kalmaktayım.
Böylesine ikilemli uygulamaları sade vatandaşın vergi kaçırmak için vicdanını rahatlatıcı bahane olarak görmemesi mümkün müdür.
Oysa vergi de askerlik kadar kutsal bilinmelidir.
Banka gişesinde beklerken yan gişede deste deste paranın büyükçe valize yerleştirildiğini görünce ister istemez kulak misafiri oldum. Araç alışverişinde satıcı parayı nakit istemiş, tamamı iki yüz liralık olan üç milyon lira parayı büyükçe bir valize zor sığdırdılar. Sanırım ağırlığı da on kilograma yakındı. Abartmış demeyin, yüz elli adet yüzlük deste tabii ki valize ancak sığıyor.
Otuz yıllık müteahhitlik mesleğimde, defalarca daha büyük miktarlar da para alış verişim olmasına rağmen valizle para taşındığını hiç görmediğimden şok oldum.
Halbuki 2005 yılında paramızdan altı sıfır atınca bir milyon yerine bir lira kullanmaya başlamıştık, bir çok vatandaş da “Enflasyon bitti, ucuzluk geldi,” zannetmişti. Anlaşılan attığımız sıfırlar yirmi yıl içinde hızlıca, biraz da artarak geri dönmüşler, aynı dönemde devletimizin yüzlerce malının özelleştirme diyerek satılmış olmasına rağmen.
Oysa bizim 2005 yılında attığımız sıfırlar 1950’lerde gelmeye başlamış ancak elli yılda altı tane olmuştu.
Enflasyon gündemim olunca bir anekdot hatırladım. 1967 yılında 95.000 liraya aldığımız kamyonun aynısının biraz daha gelişmişini 1969 yılında yani iki yıl sonra aynı şartlarda 100.000 liraya almıştık. Demek ki iki yılda yüzde beş artış olmuş.
İyi ki internet üzerinden para transferleri başladı da nakit taşıma olayı çok azaldı. Aksi takdirde para taşıma valizleri modası başlayacaktı. 02.06.2025
Avrupa ülkelerinde konut fiyatlarının ülkemize göre daha az olduğunu duyup şaşırıyoruz. Fakat ülkemizde yüksek olmasının nedenleri üzerine ciddi şekilde giden olmadığı gibi araştıran da yok.
Ülkemizde kendi arsasına konut yaparak konut sahibi olma oranı köyler dışında kayda değer değildir. Genellikle ihtiyaç sahipleri müteahhit firmalardan satın alma veya devlet tarafından organize edilmiş Toki gibi kurumlar yoluyla ev sahibi olmaktadır.
Toki ve benzer kurumların arsa maliyetleri çok düşük olmasına rağmen satış fiyatlarına tam olarak yansımıyor. Zira ihale aşamasından itibaren emeksiz ve risk almadan para kazananların maliyeti neticede alıcılara yansımaktadır. Bunlar; ihaleyi alanların yasadışı giderleri, işi devrettikleri alt müteahhit veya taşaron firmalardan aldıkları emeksiz kazançlar olarak söylenebilir. Geçmişte devlet bütçesinden yapılan desteklerle ucuz ev sahibi olanlar olmuşsa da artık devlet desteği de ucuz ev sahibi olma imkanı da geride kalmıştır.
Müteahhit firmaların konut maliyetlerinin en önemli giderleri arsa maliyetleridir. Zira müteahhitlerin ruhsat aşamasında verdikleri yasadışı giderler ve arsa sahiplerine yüzde elli veya daha fazla verilen hisse paylarının maliyetleri de alıcıya yansıtılınca doğal olarak fiyatlar uçmaktadır.
Arsa sahibi olarak elde edilen vergisiz yüksek kazançların meşruluğu da tartışılabilir. Bu arsaların bazıları miras veya çok önceden satın alınmış olsa da çoğunlukla yasadışı görüşmeler ile imar sözü alınarak esas sahibinden ucuz kapatılmış, imara girince değeri inanılmaz artarak rant getiren arsalar olup vergisiz, emeksiz sağlanan kazançlarda alıcıya yansımaktadır.
Yasadışı işlere bulaşmadan, rüşvet vermeden çalışmak isteyen müteahhitler de imar çapı ve ruhsat aşamasından başlayıp iskan ruhsatı alıncaya kadar maruz kalacakları haksız baskılara hukuki yollardan karşı koyma umutları olmadığı için onur ve ilkeleri yerine mesleklerini bırakmayı tercih edeceklerdir. Ben ve kardeşlerim gibi. 26.05.2025
Yıl 1990. Nakit paraya çok ihtiyacım, satılık da bir dairem var. Dua ettim evden çıkarken “Yarabbi peşin paralı müşteri gelirse daireyi maliyeti olan yetmiş milyona vereyim,” diye. Aslında satış değeri doksan milyon.
Büroya geldim. Elemanımız olan genç, daireye müşteri geldiğini, kardeşimin de “Daire var, yüz milyon lira, istersen göstereyim,” dediğini, bakmaya gittiklerini söyledi.
Geldiler biraz sonra. Müşteri ile tokalaştık ve anlattı. “Falan köydenim, Van da polisim. Niğde’ye daire almak için gitmiştim, Ziraat Bankasında veznedar olan köylüm ile karşılaştık. Burada gezme git Bor’a müteahhit Atilla Yıldız’ı bul ondan al deyince ben de döndüm geldim. Daireyi de beğendim,” dedi.
Ama çorba parası isteyenlerden mi, değil mi merak etmeye başladım. Amacım duruma göre son fiyatı söylemek. Kendisi mutemetmiş, şark hizmetinden dolayı çift maaş almış, çocukları da yokmuş, eşi de el işi yapar satarmış, parayı öyle biriktirmişler ve peşin alacak.
O an sabah ettiğim dua ve rahmetli Süleyman Demirel’den dinlediğim bir anekdot aklıma geldi.
Arap hurma ağacına çıkmış bakmış çok yüksek, dua etmiş sağ salim inersem dört kurban keseceğim diye. Biraz inmiş üç kurban, biraz daha inince iki kurban, bir kurban, ayağı yere basınca da kurban mafiş demiş.
“Ver elini sana yetmiş milyon,” Dedim adam şaşırdı, kendisi yüz milyona almaya razı. “Hiç şaşırma, kardeşim biraz da pazarlık payı koyarak dairenin gerçek fiyatını söylemiş sana. Fakat nakit ihtiyacımdan dolayı sıkı pazarlık eden peşin paralı müşteri gelse yetmiş milyona vermeyi düşünüyordum. Senin paran helal para, ayrıca tanımadığım biri referans olup bana göndermiş. Eğer ki sana iyi niyetinden dolayı fazla fiyata satmış olsam vicdanım rahat etmez, onun için yetmiş milyon.” dedim.
Mutlu oldu, cebinden elli milyon çıkarıp masaya koydu “Kalanı da üç gün sonra göndereceğim,” diyerek ayrıldı. 19.05.2025
Hukukçuların hoş görüsüne sığınarak birkaç söz etmek istedim.
Hukukçu değilim fakat bilhassa ağır ceza içtihatlarını okumayı çok sever özellikle içtihat kitapları alır okurdum. Zira o dönemlerde hakimlerin karar verirken halk tabiriyle nasıl “Kılı kırk yararak,” en ince ayrıntıları bile değerlendirdiklerini okudukça keşke hakim olsaydım pişmanlığımı hissederdim içimde.
Hakim olmanın yani gönül rahatlığıyla karar vermenin çok zor ve vebali büyük iş olduğunu herkesin bildiğini zannediyor, açıklama yapmaya da gerek görmüyorum.
Önemli kararları verdikten sonra “Acaba hata yaptım mı?” endişesi ile günlerce uykusuna keder veren, çok iyi tanımadığı insanların çayını dahi içmeyen değerli hakimlerimizi tenzih ederek geçmişten bir anekdot aktarmak istedim.
Amacım, hiç kimsenin yaptığı pisliğin gizli kalacağını zannetmemesini, yıllar sonra da olsa pisliklerin kokusunun yayılacağını vurgulamak istedim. Aslında bu konu sadece hakimler için değil, hepimiz için de geçerlidir.
Yıllar önce bir şey almak için kişiliği tarafımca bilinen bir esnafın dükkânına girdim. Israrla kahve söyledi, içerken de gururla anlattı.
İlçemizin hakimlerinden biri her sabah adliyeye giderken kahvesini onun dükkanında içer ve içerken de “Bu gün falanın duruşması var ne dersin,” diye sorarmış.
Hakimi ben de gıyaben tanıyorum ve bildiğim bir özelliğini söylesem birilerinin de bana “Din düşmanlığı yapıyor,” diyeceklerinden eminim.
Son olarak da müteahhitlik yaptığım otuz yıl içinde arsa sahipleri, müşterilerim, taşeronlarım ve alış veriş yaptığım hiçbir firma ile mahkemelik, icralık olmadan mesleği bırakmış olmamdan dolayı yüce Allah’a şükürler ettiğimin bilinmesini isterim. 12.05.2025
