Bu yazımda Orta Asya’dan bu yana devam ede gelen, Şamanizm’in izlerini taşıyan, Anadolu’da unutulma noktasına gelen, gelenek ve göreneklerimizden kız isteme, nişan ve düğün merasimi gibi hasletlerimizden bahsedeceğim.
Tarihte bir milleti millet yapan özellikler vardır. Bu özellikler toplumları birlik ve beraberliğe, kardeşliğe, sevgi ve saygıya sevk eder. İşte bu kültür, insanlara aynı duyguları yaşatan, tarih boyunca ezelden ebede doğru büyüyerek akıp giden millet ırmağıdır. Anadolu insanı, bütün bu güzellikleri özünde taşıyan bir güzelliğe sahiptir.
Bu yazımda Türk toplumları arasında İslam öncesi Şamanizm’den kalma inanışlar da yer almaktadır. Örneğin; “Salı günleri yola çıkılmaz, cuma günleri ev süpürülmez, çamaşır yıkanmaz, dikiş dikilmez, kapı eşiğine oturulmaz, ateş közüne su dökülmez, soğan kabuğu ateşe atılmaz. Çünkü bunlar insanlara uğursuzluk getirir ve günah sayılır.
Ergenlik çağına gelmeyen sabi kız çocuğunun çekilen dişi, gebe bir ineğin altına atıldığında doğacak dananın dişi olacağına kesin gözüyle bakılır.
Yaşamayan çocuklara ise Mehmet adı verilmesi, yedi komşudan yedi parça bez toplayıp çocuğa gömlek dikilmesi ve neticesinde de bu çocuğun ölmeyeceği inancı vardır. Böylece bu çocuğa yedi yıl banyo yaptırılmaz ve saçı kesilmez.
Evden yolcu çıkınca hemen ev süpürülmez, arkasından su dökülür, ayna tutulur. Yatırlara dilek tutma, mum yakma, çaput bağlama, beşik ve evcik yapma, horoz kesme dünden bugüne devam eden yanlış, hurafe ve batıl inanışlardır.
Kırkı çıkmamış (doğumdan sonra kırk gün içinde) iki bayram arasında evlenip bir araya getirilmez. Kırkı karışanlar da karşılıklı iğne değiştirirlerdi. Albastı düşüncesi yaygındı. Bütün bunlar uğursuzluk sayılırdı.
İç Anadolu’nun köy ve kasabalarında yapılan araştırmalar neticesinde, gelenek ve görenekler açısından değişik örneklere rastlanmıştır. Bugün düğünler, özellikle şehirlerde bir gecede “Balo” şeklinde sona ermektedir. Köylerimizde ise eskiyi andıran uygulamalar kısmen de olsa devam etmektedir. Bir hafta süren düğünlerin yapıldığını biliyoruz.
Önceleri evlenecek yaşa gelen genç delikanlıya durumuna uyan kız aranırdı. Askerliğini yapan, eli iş tutan, ekmeğini kazanma noktasına gelen her genç için evlilik hazırlığı yapılırdı. İşte bu noktada anne ve babalar sorumluluğunu bilirdi. Eş ve dostları aracılığı ile köy ve mahallelerdeki kızları araştırır, durum değerlendirmesi yaparlardı.
Bu konuda “Anasına Bak Kızını Al, Kenarına Bak Bezini Al” sözüne uygun hareket edilirdi. Burada önemli olan asaleti ve ahlakı güzel birini bulmaktı. Böyle biri bulunduğunda oğlana, yakın arkadaşları tarafından bildirilir, görüşü sorulurdu.
Oğlan “Tamam, uygundur” derse bu sefer oğlanın anası sabahın erken saatlerinde bir bahane bularak kızın evine giderdi. Kızın evinin bahçesi temiz ve düzenli mi, kız erken kalkıyor mu? Kalkıyorsa kılık ve kıyafetini, genel görünüşünü kontrol ederdi.
Bunun sonucu olumlu olsa bile, evde terlik, ayakkabı düzenli değilse, Kızın yüzü asıksa, gecelikle, düzensiz bir şekilde karşısına gelirse, kız oğlanı istemiyor anlamı çıkarılırdı. Bu takdirde kız isteme işinden vazgeçilirdi.
Eğer müspet davranış sergilenirse kayınvalide olacak kişi evin lambasının, dolap üstlerinin, halı altlarının ve gizli yerlerinin kirli olup olmadığına bakar ve evin içini kontrol ederdi. Fırsatını bulursa kilimi, halıyı hafif kaldırır temizliği incelerdi. Bundan sonra kızın becerikli olup olmadığı konusunda karar verilirdi.
Bu incelemelerden sonra kalkıp giderken oğlan evinden bir bayan kıza sarılır, onu öper ağzının kokup kokmadığını anlamaya çalışırdı. Eğer şüphelenirse yakın akrabalardan bir kızı ona gönderir, bu konudaki tereddüdünü, endişesini tamamen giderirdi.
Eğer kız beğenilirse, dünür gitme hazırlığı yapılırdı. Kız evine de haberler gönderilirdi. Bu arada mahallenin sözü dinlenen, hatırı sayılan, aksakallı, ağzı laf eden kimseleri oğlan evine davet edilir. Evin reisi ve birinci derecede akrabalarıyla birlikte kız evine gidilir. Hal hatır sorma, genel konuşmalardan sonra dünürcü başı söz alır ve “Şimdi sadede gelelim, Allah’ın emri, peygamberin kavli ile kızınızı oğlumuza münasip gördük” diyerek söze girerdi.
Kızın anne ve babası “ Tabi bu işler aceleye gelmez. Hoş geldiniz, safa geldiniz! Allah’ın emri, peygamberin kavli başımızın üstünedir. Yalnız bizimde danışıp konuşacağımız amcası, halası, teyzesi, dayısı vardır. Onların görüşlerini alalım. Kısmetse, Allah yazdıysa, hayırlısıysa olur” diye cevap verirlerdi. Dünürcüler “ Kız evi naz evidir. Biz bir daha, bir daha geliriz. Yeter ki siz evet deyin” derlerdi.
Bu ziyaretler birkaç kez tekrarlanırdı. Söz kesildikten sonra çaylar, kahveler içilir, neşeli sohbetler edilirdi. Söz alınmadan önce oğlan evinden gelen misafirler araya soğukluk girer, uğursuzluk olur diye kesinlikle su içmezlerdi. Söz alındıktan sonra mutluluk tabloları çizilirdi. Sonra söz dönüp dolaşır alınacak takılara, eşyalara, başlık parası ve hediyelere düğümlenirdi.
Burada sıkı bir pazarlık yapılırdı. Bu konuda da anlaşma sağlanınca tatlılar yenir, şerbetler içilirdi. Oğlan evinden gelen şeker, kahve, lokum davetlilere ikram edilirdi. Nişan olayının ilk ayağı burada noktalanırdı.
Sonra oğlan evi kızla birlikte beğenilip alınan elbiseleri, terliği, çorapları, başörtüsünü içine alan bohçayı bir kadınla kız evine yollardı. Bohçayı götüren kadına “OKUYUCU” adı verilirdi. Kız evi okuyucuya bahşiş vermeyi ihmal etmezdi.
Sıra nişan takma merasimine gelince, kız evine yeniden haber iletilirdi. Oğlan evi damatsız olarak kız evine giderdi. Çay ve kahveler içildikten sonra aile büyüklerinden biri “Hayırlı uğurlu olsun” diyerek nişan yüzüğünü dua ile kızın parmağına takardı. Sonra şeker ve lokum tutulur, ağızlar tatlanırdı.
Kız önce kayınpederinin, sonra kayınvalidesinin, daha sonra kendi anne ve babasının, orada bulunanların elini sırayla öperdi. Bu merasimler tamamlanınca evlerine giderlerdi. Daha sonra her iki taraf birbirlerine gezmelere giderdi. Buna “SÜS DÜNÜRLÜĞÜ” denirdi.
Daha sonra gelinlik alma, giysiler diktirme işlemleri yapılır, eksikler tamamlanırdı. Bu işlemlerden sonra da düğün töreni başlardı.
İran’ın Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani İsrail’e karşı sert davranışlarıyla tanınan bir askerdi. Yahudiler onun varlığından oldukça rahatsızdı. Pentagon, ABD Başkanı Donald Trump'ın talimatı ile İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin Bağdat yakınlarında öldürüldüğünü açıkladı.
ABD Başkanı Donald Trump tutarsız, dengesiz bir liderdi. Çünkü Amerikan Senatosu ve Pentagon, silah Baronları Yahudi lobilerinin tekelinde ve Ortadoğu’nun kan gölüne dönüşmesinin kararını da onlar veriyordu.
Şimdilerde hedef tahtasına konmak istenen ülke Türkiye'dir. Daha önce biz bunun acı reçetesini fazlasıyla yaşadık.
Yakın tarihimizde Siyonizmin kurucusu Theodor Herzl'in Sultan Abdülhamid’e karşı yaptığı ihanetleri biliyoruz. Komünizmin babası Alman asıllı Karl Marx, Rusya’da Komünizmin kurucu lideri Lenin’in Yahudi asıllı olduğunu bilmeyen yoktur.
Bu açıdan bakıldığında ABD, Almanya, Fransa, İtalya, İngiltere devletlerinin karar vericileri Mason localarının emrindedir.
Osmanlı İmparatorluğunun ihtişamlı, görkemli saltanatı son dönemlerinde, yöneticilerin yanlış uygulamalarıyla ağır ağır çökme noktasına gelmiştir.
Halbuki Yavuz Sultan Selim Han bir gün paşalarını toplayıp, duvardaki dünya haritasını göstererek; “Heyhat! Şu dünya bir Sultan’ın yönetimine fazla, ikiye de çok azdır” diyordu.
Uçsuz bucaksız Osmanlı İmparatorluğu şimdi lime lime parçalanıyordu. Tanzimat’ın getirdiği yarım yamalak hürriyetle, asırlarca devam eden Türk töresi yok ediliyordu.
Bu gün Ortadoğu’da güçlü bir Türk devletinin varlığı Yahudi Baronlarını rahatsız etmiş, gizli istihbarat örgütleri marifetiyle bu konuda radikal kararlara imza atmışlardır.
Örneğin, ülkemizde halkı sınıf ve zümrelere ayırma, İnanç sistemini istismar etme, Sanayii’nin ziraatı ezmesi, hizmete liyakatsiz insanları getirilme, iktisadi krizle yoksulluğu körükleme çabaları Siyonizm’in sinsi planları olmuştur.
Kanuni Sultan Süleyman’ın kapitülasyonuyla Avrupa’ya verilen taviz, Sultan Mahmut’un koltuğunu koruma pahasına ilan ettiği Tanzimat Fermanı İmparatorluğun sonunu getirmiştir.
Böylece altı yüz yıllık çınar ağacının özüne kurt düşmüştür. Bundan sonraki dönemlerde de bu çöküntü devam ede gelmiştir. Milli Şair Mehmet Akif Ersoy;
“Atiyi karanlık görerek azmi bırakmak,
Alçak bir ölüm varsa eminim budur ancak.” Diyor.
Böylece Türk milleti, töresini ve geleneğini terk etmenin bedelini ağır ödemiştir. Anadolu Fransızlar, İtalyanlar, Yunanlılar ve İngilizler tarafından işgal edilmiş. Netice olarak Misak-ı Milli sınırları içinde kalan yerler İstiklal Savaşı ile korunabilmiştir.
Bu gün Osmanlı İmparatorluğun enkazları üzerinde tam otuz beş devlet kurulmuştur. Ülkemizi sinsi planlardan kurtaran, bu cennet vatanı bize armağan edenleri minnet ve şükranla yad ediyoruz.
Düşman yine aynı düşman. Türk’ün Türk’ten başka dostu yoktur. Anadolu’yu Ortadoğu bataklığına çekmek isteyenlerin niyetleri ortadadır. Bu tuzağa asla düşmemeliyiz. Bilinmelidir ki, Türk İslam aleminin en sinsi düşmanı İsrail ve Yahudi lobileridir..
Yazının DevamıTürkler mukaddes inancın güvencesi, bu konuda engel tanımaz bir ummandır. Doğudan Batıya, güneyden kuzeye yayılan Ulustur.
Türk Allah’ın Resulünün övdüğü, sevdiği, “Allah’ın kınından sıyrılmış kaza kılıcıdır. Hakk’ın batıla üstün gelen hıncıdır.“
Hakan Kültigin, 1100 küsur yıl önce; “Açları doyurdum, çıplakları giydirdim, darı bol ettim” diyordu.
Çin kaynakları “Doğu Türkistan’da sefalete rastlanmazdı ” dediği Türkler gelenek ve göreneklerine bağlılığı ile tanınırdı.
Daha sonra Batıya doğru akın yapıp, Anadolu’ya Türk yurdu ve yaylağı yaptılar. Yüz binlerce çadır halinde, sayısız Türkmen aşireti, önceden gidip Anadolu’yu Türkleştirdi.
Türk olmakla, Türkçü olmak aynı şey değildir. Türkleri tanımadan onlar hakkında karar vermek de yanlıştır. Müslüman Türk yöneticilerin özelliğini, büyük bilgin Yusuf Has Hacip, Kutadgu Bilig’de şöyle ifade eder:
“Yüce yaratıcı, dünyayı yönetenlerin, üstün vasıflı olmalarını diler. Onun için bütün Türk hakanları güneşin doğduğu yerden, battığı yere kadar dünyayı yönetme ülküsüyle cihan hâkimiyeti kurmalıdır." Diyor.
Türkler Abbasiler döneminde Arap merkezlerinde sürekli gelmeye devam ettiler. Zamanla Türk azınlığı çoğunluğu konumuna geldi. Devlet yönetiminde söz sahibi oldular. Halifelere baskı yapıp istediklerini alma ve dilediklerini yaptırma konusunda etkiliydiler.
Devlet ve hükümet işlerini çoğunlukla Türkler yönetiyordu. Halife azletme, uzaklaştırma, Halife ilan etme, dilediklerini devlet kadrosuna getirme konusu Türkler ’in elindeydi.
Abbasi halifesi Mansur, Türkleri yüce makamlara getiren ilk devlet adamıdır. (754- 775).
Hicabet makamına (Başbakan Müsteşarlığı) Hammad adında bir Türk’ü getirdi. Daha sonra sırasıyla Mehdi ve Mübarek isimli Türkler ile bu gelenek devam etti.
Halife Memun’un annesi bir Türk’tü. Türk asilzadelerinden Tolon’u, Kavus ve oğlu Afşin’i asla yanından ayırmazdı. Türklerden bir “Hassa” ordusu kurdu.
Halife Memun’dan sonra gelen Mutasım dönemi (833- 842) Türkler ’in altın yılıydı. Bu dönemde Arap ordusu tamamen revize edildi.
Türkler ’den yeni bir ordu kuruldu. İlk zamanlar sekiz, on iki bin arasında iken, zamanla sayısı artırıldı. Arap yazarı Hamavi bunların yetmiş bin, daha sonra seksen bin yirmi dört kişi olduklarını kaydeder.
İşte buraya kadar açıklamaya gayret ettiğimiz Türk ırkı, kendi içinde tutarlı olduğu zaman neler yapabileceğini gösterme bakımından çok önemlidir.
Türkler, İslam ülkelerine kurtarıcı olarak beklenen, Fatihler ordusu olarak girecektir. İslam’ın bayrağını Araplardan Selçuklular devralacak, daha sonra da büyük cihan hâkimiyetini kuran Osmanlı Türkleri bu bayrağı yücelteceklerdir.
B. Lewis bu konuyu şöyle ifade eder; “Osmanlı Türklerine gelince, onlar cihan imparatorluğu kurdular. İslam’ın doğduğu yerleri de İmparatorluğunun eyaleti konumuna getirdiler.” demektedir.
Sultan Tuğrul Bey Türkmenleri İmparatorluk çatısı altında topladı. On yıldan fazla sürecek olan Anadolu’nun fethi konusu üzerinde çalışmalar yaptı, planlar hazırladı.
Yazının DevamıTürk Tarih Kurumu ve Sütçü İmam Üniversitesinin işbirliği İle Ulukışla’daki Vakıf ve tarihi eserlerinin araştırmasını yapan Sanat Tarihi öğretim üyesi Prof. Dr. Mehmet Özkarcı’nın verdiği bilgiye göre:
Ulukışla ilçe genelinde Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait 4 cami, 1 türbe, 1 han, 3 köprü, 11 çeşmenin tespit edildiğini. Ulukışla “Mehmet Paşa Külliyesi” dışında hiçbir eser’in incelenip gün yüzüne çıkarılmadığı ifade edilmektedir “
SADRAZAM MEHMET PAŞA KÜLLİYESİ
Ulukışla tarih boyunca birçok medeniyetlere yerleşim merkezi olarak ev sahipliği yapmıştır Özellikle ilçeye adını veren Öküz Mehmet Paşa Kervansarayı, önemli bir Osmanlı yapıtı olarak dikkat çekmektedir
Külliye, Ankara– Adana Karayolu üzerinde yer alan Ulukışla İlçe Merkezinde Paşa Hanı, Kışla, Ulukışla Kervansarayı gibi isimlerle anılmaktadır. Evliya Çelebi seyahatnamesinde bu yöreden “Ulukışlak” adı ile söz etmektedir.
Külliyeyi C.Orhunlu anlatırken;“Ulukışla–Ereğli arasında bulunan Çavuşlar köyü, tehlikeli ve önemli geçit noktasında olduğu için burada bir han, Cami inşa edildiği gibi, dışarıdan başıboş insanlar getirilip yerleştirilerek emin bir hale getirildi. Buraya aynı zamanda konargöçer zümreye mensup olan Bozulus’un İl’Eminli oymağı da yerleştirilmişti. Bu gibi büyük mamure ve tesislerin inşasında boş bir araziyi şenlendirmek olduğu kadar topraksız ve evsiz insanlara ekecek toprak ve yurt sahibi yapmak düşüncesi de rol oynuyordu.” Demektedir.
10 bin m2 üzerine kurulan kervansaray kesme taştan yapılmıştır. Duvarlarda tuğla sıraları ile frizler meydana getirilmiştir. Dikdörtgen planlı kervansarayın içerisini yuvarlak kemerlerle birbirine bağlanmış payeler yer almaktadır. Hanın üzeri içten tonoz, dıştan düz toprak bir damla örtülüdür. Yuvarlak kemerli bir kapı ile dikdörtgen avluya girilmektedir. Burada revakların arkasında odalar sıralanmıştır. Odaların içerisinde ocak ve dolap nişlerine yer verilmiştir. Girişin karşısında yuvarlak kemerli bir eyvan, iki yan kenarda da giriş kapısı bulunmaktadır.
Alman mareşali Moltke; 1838 yılında Ulukışla’yı ziyareti sırasında, buradaki tarihi hanla ilgili verdiği bilgide; “Bu han Osmanlı İmparatorluğunun en güzel hanıdır. Bu handa bir süvari alayı rahatlıkla barınabilir. Hanın camisi ve hamamı gayet güzeldir. Ticaret kervanlarının en rahat ettiği bir mekândır. Birde Çiftehan’ın güzelliklerini görmek gerekir” diye gözlemlerini anılarında dile getirmiştir.[1]
Kışla camii,1960 yılına kadar beden duvarları ile mihrabın üst kısmı ayakta bulunuyordu. Vakıflar Genel Müdürlüğü 1969–1970 ve 1977 yıllarında camii yeniden onarmıştır. Bu Cami kesme taştan 12.20x14.00 m. ölçüsünde kareye yakın dikdörtgen planlıdır. İbadet mekânının üzeri pandantifli, kasnaklı bir kubbe ile betonarme olarak örtülmüştür. İçten sıvalı olan kubbe dıştan da kurşun kaplıdır. Ön kısmında üzeri kubbelerle örtülü üç bölümlü bir son cemaat yeri bulunmaktadır.
Caminin doğu, batı ve güney dış cephe duvarları ile mihrap arkası 0.50 m. kalınlığında payandalarla desteklenmiştir. Duvarlar zemine Yakın kesimden itibaren merdiven şeklinde kademelendirilmiştir. Caminin yanında taş kaide üzerinde, yuvarlak gövdeli, tek şerefeli minaresi bulunmaktadır.
“Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı olduğum zamanlarda, Müzeler ve Eski Eserler Genel Müdürlüğünde görevli Mimar Saim Bey’e, bu caminin relieferini (ilk halinin resmini, aslının projesini) yapmasını rica ettim. Lütfen kabul etti. Kendisi, eski Osmanlı eserleri üzerinde uzmanlaşmış çok değerli bir mimarımızdı. Cami bugünkü haline onun yardımıyla geldi. Mimar Saim Bey’in rölyeflerini yapmış olması, caminin tarihi değerine yeni bir tarihi değer katmaktadır” demektedir… DEVAM EDECEK
[1] Hemuth Von Mol tke, Moltke’nin Türkiye Mektupları, Çev: Hayrullah Örs, İstanbul, 1999, S.271.
Yazının Devamıİstanbul, İngiliz ve müttefik devletlerce işgal edilmiştir. Orada bulunan son Mebuslar, Mustafa Kemal Paşa'nın çağrısı üzerine gizlice Ankara'ya gelmişler. Cuma namazı topluca Hacıbayram Camii'nde kılındıktan sonra dualarla Türkiye Büyük Millet Meclisi açılmıştır.
Toplantı salonu sağdan soldan getirilen, kırık dökük bazı malzemeler ile donatılmıştır. Meclisteki Vekiller aksakallı hocalar, üniformalı genç subaylar; aşiret beyleri, kalpaklı gençler, Vatan savunmasında gönül birliği yapmışlardır. Meclis'te En yaşlı üye Sinop Milletvekili Şerif Bey, 23 Nisan 1920 Cuma günü saat 14.00'te kısa bir konuşma ile oturumu açmıştır;
''Saygıdeğer dinleyiciler!
İstanbul, yabancı güçler tarafından işgal edilmiştir. Hükümet merkezi esaret altındadır. Bu duruma baş eğmek, düşmana karşı esareti kabul etmektir. Bu yüce Meclis'in en yaşlı üyesi olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açıyorum. Kutsal saydığımız, bütün Müslümanların Halifesi ve Padişahı Altıncı Sultan Mehmet Han, yabancı boyunduruğu altındadır. Ülkenin bu beladan kurtarılması için Yüce Allah’tan yardım dilerim.''
Mustafa Kemal Paşa, 24 Nisan 1920 Cumartesi günü yapılan ikinci toplantıda, Meclise hitaben: ''Hilafet ve saltanat makamı işgalden kurtarıldıktan sonra, padişahımız ve Halife Efendimiz, kendisini Yüce Meclisinizin hazırlayacağı kanun ve kurallar gereğince hizmetini devam ettirir.'' dedi ve ardından da mecliste komisyon çalışmalarına başlandı.
Birinci komisyona, Edirne Milletvekili Albay İsmet (İnönü), Konya Milletvekili Refik (Koraltan), Konya Milletvekili Abdülhalim Çelebi,
İkinci komisyonda ise, Ankara Milletvekili Mustafa Kemal Paşa, Eskişehir Milletvekili Eyüp Sabri, Kayseri Milletvekili Sabit ve Kırşehir Milletvekili Hakkı Behiç Beyler, oy birliği ile seçilmişlerdir. Mustafa Kemal Paşa; ''Ben bu milletin bir memuruyum'' diyerek halkın emrinde olduğunu söylemiştir.
Komisyonların kurulması işi bittikten sonra geçici başkan Şerif Bey, ertesi sabah saat 10.00'da toplanılmak üzere oturuma son vermiştir.
İkinci Oturum Ve Mustafa Kemal Paşa’nın Önergesi 24 Nisan 1920 Cumartesi günü sabah saat 10.00'da yeniden toplanan Mecliste, Mustafa Kemal Paşa, öğleden önce ve sonra, birisi gizli, beş oturumda ayrıntılı açıklamalarda bulundu ve;
''Benim için dünyada en büyük mükâfat, milletin en ufak bir takdir ve iltifatıdır. Yüce Meclisi teşkil eden değerli üyelerin görüşlerini, bütün milletin arzu ve istekleri gibi telakki ederim. Binaenaleyh, bu dakikada hissettiğim büyük mutluluğumu tarif edemem. Dedi ve Meclis genel kuruluna ayrıntılı bir önerge sundu. Bu önerge üzerine Kırşehir Milletvekili Hoca Müfit Efendi, şöyle konuştu:
''Efendiler! 16 Mart 1920 tarihinden itibaren, ülkenin bütün maddi ve manevi sorumluluğunu Heyeti Temsiliye adını taşıyan kurul üstlenmiştir. Bu sorumluluk çok ağırdır. Millet bizi bunun için gönderdi.'' Dedi.
24 Nisan Cumartesi öğleden sonra Meclis başkanlık divanı seçimleri yapıldı ve Mustafa Kemal Paşa Türkiye Büyük Milet Meclisi'ne birinci başkan, Erzurum Milletvekili Celalettin Arif Bey de ikinci başkan seçildi. Mustafa Kemal Paşa Meclis'e şu tarihi konuşmayı yaptı:
Efendiler!
“Ülkenin bütünlüğü ve kurtuluşu için her türlü sıkıntıya katlanmak zorundayız. Yüksek Meclisinizin başkanlığına seçerek hakkımda gösterilen güvene teşekkür ve minnetimi sunarım. Bu milli birliğin bana yüklediği sorumluluk, biliyorsunuz ki pek ağırdır. İçinde yaşadığımız yükün altından, ancak meclisin ve Yüce Allah'ın yardımı ve desteği ile çıkacağız. İnşallah cihan padişahı olan Efendimiz de sağlık ve esenliğe kavuşmalı'' (Şiddetli alkışlar)
Türkiye'nin her yanından gelen mutasarrıf (Vali), kaymakam, belediye başkanı, birçok ileri gelenleri, askeri birlik komutanların gönderdiği kutlama telgrafları Meclis kürsüsünden okunmuştur.
Yazının DevamıTürkiye Cumhuriyeti Devletinin nasıl kurulduğunu, hangi şartlar altında milli bağımsızlığımızı elde ettiğimizi unutanlara hatırlatma adına, Osmanlıca olarak kaleme alınan ve o dönemin önemli kararlarından bazı bölümleri özet olarak sizlerle paylaşmak istiyorum.
Umarım ki, bu günlerde milli birliğimizi ve beraberliğimizi sıkıntıya sokan, piyasaları, ekonomiyi altüst eden, halkın tedirginliğini dikkate almayan tüm taraflara, ortalığı alevlendiren bazı basın yayın kuruluşlarına uyarı niteliğinde olur diye düşünüyor ve bütün bu gelişmelerden ders alınmasını diliyorum.
Mustafa Kemal Paşa işgal dönemlerinde İstanbul’dan ayrılan Millet Vekillerini 23 Nisan 1336 tarihinde cumartesi günü. Ankara’da gizli bir oturum için çağırmıştır. Burada ülkenin içinde bulunduğu vahim durumu görüşmüşlerdir. Mustafa Kemal Paşa burada söz alarak;
“Efendiler! Düşüncelerimi geniş bir şekilde nasıl uygulayacağımız konusunda sizlere bilgi sunmak istiyorum. İşgalin başlangıcından bu yana içten ve dıştan gösterdiğimiz çabalar bir netice vermemiştir. Bütün gayemiz Anadolu’da bulunan Milli sınırlarımız içinde çalışmak olduğunu ifade etmek isterim.
Milletimizin kurtuluşu, huzur ve mutluluğu da buna bağlıdır. Turan izim politikasını kendi ordumuzla takip etmek zorundayız.
Hudutlarımızın dışında dağınık bir vaziyette zayıf düşmekten kaçındık. Ecnebilerin en çok korktukları, fevkalade endişe duydukları İslam siyasetinin açıkça ifadesinden mümkün olduğu kadar uzak kalmağa gayret ettik. Fakat maddi ve manevi baskılar karşısında bütün Hıristiyan âlemi. Bize karşı en ağır silahlarla savaşa girmesi, hudutlarımızın dışında kalan toprakların korunmasının sıkıntıları da ortadadır. Kurtuluş için başvurduğumuz dünya İslam ülkeleridir.
İslam ülkeleri bizin devletimizin istiklaliyle manevi olarak bize destek verdiklerini biliyoruz.
Düşmanların maddi kuvvetleri karşısında bir de manevi kuvvetlerinin olduğunu zaten kabul ediyoruz Bununla birlikte önce hudutlarımıza giren düşmanlarımızla temasta bulunmak zorundayız. Daha sonra da Doğu Kafkasya, Batı Trakya Müslümanlarıyla ayrı ayrı görüşmelerimiz oldu.
Suriye Irak ve Arabistan halkı 1914 tarihinden önce aynı sınırlar içinde olduğumuz dönemlerde, Osmanlı devletinin bir parçası iken, bağımsız olmak istiyorlardı. Bu emellerine kavuşmak için Fransızlar ve İngilizlerle iş birliği yaptılar,.onların eteklerine sarıldılar
Fakat Umumi harp sonucunu gördükten sonra İngiliz ve Fransızların niyetleri ortaya çıktı. Onların Müslüman halka yaptığı eziyetleri görünce ne büyük bir hata yaptıklarını anladılar. Geri dönüşü zor bir yola girdiler. Kendileri içinde bir kısım halk bağımsız olmayı ve yine bir şekilde Osmanlı idaresi altında kalmayı tercih ettiler.
Halifeye karşı bağlı olanlar hepimiz gibi kutsal bir görev telakki ediliyordu. Bazıları da “bizim bağımsızlığa ihtiyacımız yoktur” dediler.
Bizim Suriye ile İslami gaye ile temaslarımız başlayınca, Emir Faysal özel elçilerini bize gönderdi. Ecnebilerin Suriye’nin esaret altında kalacağını, çıkarlarına zarar verdiğini anlamış olmalılar ki, bize yönelme ihtiyacını duydular.
Bizim cevabımız; insan kaynaklarımız, umumi çıkarlarımızı hudutlarımızın dışında kullanmayı istemeyiz. Bizimle ittifak etmek isterseniz bütün İslam âleminin maddi ve manevi yardımlarını memnuniyetle karşılarız. Biz kendi sınırlarımız içinde bağımsızlığımızı sağlayacağız.
Suriye’nin de bu şartlar içinde yanımızda olmasını isteriz. Federatif yada Konfederatif bir birleşme de olabilir. Halkın isteği de bu doğrultudadır. Emir Faysal buna yanaşmak istemedi. Fransızların Suriye’yi bağımsız devlet yapmayacağını da biliyorlardı.
Emir faysal halkın isteğine karşı gelemeyeceğini anlayınca; “Ancak bizim yaşamak için paramız yok, dış baskılara dayanmamız için Türkiye bunu temin ederse biz Fransızları ülkemizden kovarız” dediler.
Biz bunu samimi bulmadık. Siyaseten yapılan bu isteğe biz de siyasi olarak cevap verdik. Suriye halkı bizimle birleşmek istiyor, Emir Faysal tam tersini düşünüyordu. Oradaki bu davranış, bizi manen ve maddeten zayıflatmıştı. DEVAM EDECEK
