Zorunlu Eğitimde Yeni Dönem mi Başlıyor? 4+4+4 Gidiyor, Yerine 3+1 ve 2+2 mi Geliyor?

Memur-Sen Genel Başkanı Ali Yalçın, Türkiye'deki mevcut "4+4+4" zorunlu eğitim sisteminin geleceğini şekillendirecek kritik bir saha araştırmasının sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı. Memur-Sen Genel Merkezi'nde düzenlenen basın toplantısında konuşan Yalçın, zorunlu eğitimde yeni bir dönemin kapılarını aralayabilecek çarpıcı veriler sundu. Araştırma, özellikle lise kademesindeki eğitimin yeniden yapılandırılması gerektiğini net bir şekilde ortaya koydu.

GENİŞ KATILIMLA SAHA ARAŞTIRMASI GERÇEKLEŞTİRİLDİ
Yalçın, zorunlu eğitimin son dört yılını kapsayan kapsamlı araştırmanın, 36 bini aşkın katılımcıyla gerçekleştirildiğini vurguladı. Bu devasa çalışmada, 17 binden fazla öğretmen, 7 bini aşkın okul yöneticisi, 5 binden fazla 11. ve 12. sınıf öğrencisi ile 5 bini aşkın veli görüşlerini paylaştı. Türkiye'nin 81 ilinde eş zamanlı yürütülen bu araştırma, eğitim paydaşlarının beklentilerini ve mevcut sistemle ilgili düşüncelerini derinlemesine inceledi.

'EĞİTİM SİSTEMİNDE SON 4 YIL ACİL OLARAK YENİDEN GÖZDEN GEÇİRİLMELİ'
Ali Yalçın'ın aktardığına göre, araştırma sonuçları "4+4+4" sisteminin son dört yılında köklü bir revizyona ihtiyaç duyulduğunu açıkça gösterdi. Katılımcı öğretmen ve yöneticilerin yüzde 93'ünden fazlası, sistemin son dört yılında mutlaka değişiklik yapılması gerektiğini dile getirdi. Öğrencilerde de benzer bir beklentinin öne çıktığını belirten Yalçın, toplumun genel beklentileri ve iş hayatının dinamikleri göz önüne alındığında, lise eğitiminin yeniden şekillendirilmesinin kaçınılmaz olduğunu ifade etti.

ÖNE ÇIKAN MODELLER: 3 YIL ZORUNLU + 1 YIL İSTEĞE BAĞLI YA DA 2 YIL ZORUNLU + 2 YIL İSTEĞE BAĞLI
Araştırmanın en dikkat çekici bulgularından biri, lise eğitiminin süresine ilişkin alternatif modeller oldu. Yalçın, lise eğitiminin "2+2" (iki yıl zorunlu, iki yıl isteğe bağlı) veya "3+1" (üç yıl zorunlu, bir yıl isteğe bağlı) şeklinde yapılandırılması seçeneklerinin büyük destek gördüğünü belirtti. Özellikle "2+2" modelinin katılımcılardan daha fazla ilgi gördüğüne işaret eden Yalçın, eğitim otoriteleri, Milli Eğitim Bakanlığı ve tüm paydaşların bu konuyu ivedilikle ele alması gerektiğini vurguladı.

Yalçın, konuşmasının ardından gazetecilerin 21. Milli Eğitim Şurası'nda zorunlu eğitim sisteminin gündeme gelmesine ilişkin sorularını yanıtladı. Sahanın beklentilerini araştırmakla yükümlü olduklarını belirten Yalçın, yaklaşık 430 bin eğitim çalışanını temsil eden bir sivil toplum kuruluşu olarak lise eğitimine yönelik saha çalışmalarını kamuoyuyla paylaştıklarını dile getirdi. Yalçın, Milli Eğitim Bakanlığı'nın da bu konuda benzer açıklamalar yaptığını hatırlatarak, artık kapsamlı bir "mutfak çalışmasına" ihtiyaç duyulduğunu ve araştırmalarını duyurarak tüm eğitim paydaşlarının sürece dahil olmasını sağlamayı amaçladıklarını söyledi. Sürecin, bundan sonra herkesin görüşünü ifade etmesiyle şekilleneceğini de sözlerine ekledi.

TÜRKİYE'DE ZORUNLU EĞİTİM SÜRESİ UZUN BULUNDU
Eğitim-Bir-Sen tarafından 81 ilde, 36 bin 118 katılımcıyla yürütülen bu geniş çaplı araştırma, zorunlu eğitim sistemine dair sahadaki gerçek deneyimleri ve beklentileri bütüncül biçimde yansıtan ilk çalışmalardan biri olma özelliği taşıyor. Katılımcıların il dağılımı, ülkenin nüfus yapısı ve kamu çalışanlarının coğrafi dağılımını dengeli bir şekilde yansıttı.

Araştırmanın temel bulgularından biri, mevcut 12 yıllık zorunlu eğitim süresine ilişkin yaygın değişim talebiydi. Katılımcıların büyük çoğunluğu, bu süreyi uzun bulduklarını belirterek sistemin yeniden düzenlenmesini istedi. Öğretmenlerin yüzde 93,8'i, okul yöneticilerinin yüzde 97,1'i, öğrencilerin yüzde 78,5'i ve velilerin yüzde 78,8'i, mevcut 12 yıllık zorunlu eğitim süresinin kısaltılması gerektiğini net bir şekilde ifade etti. Mevcut süreyi yeterli görenlerin oranı ise oldukça düşük seviyelerde kaldı.

EĞİTİM SÜRESİNİN UZATILMASINI SAVUNANLAR YÜZDE 2 DÜZEYİNDE KALDI
Zorunlu eğitimin süresinin uzatılması gerektiğini savunanların oranı tüm katılımcı gruplarında yüzde 2'nin altında kalarak marjinal bir görüş olarak belirlendi.

Araştırma, katılımcıların çoğunluğunun, zorunlu eğitim süresinin iş dünyasının beklentilerini karşılamadığını ve öğrencilerin iş hayatına daha erken atılmasını engellediğini düşündüğünü ortaya koydu. "Zorunlu eğitim süresi, toplum ve iş hayatının beklentilerine uygun değil" görüşünü benimseyenlerin oranı öğretmenlerde yüzde 75,2, yöneticilerde yüzde 82,8, velilerde ise yüzde 58,9 olarak ölçüldü. Sürenin öğrencilerin iş hayatına daha erken atılmasını zorlaştırdığını düşünenlerin oranı öğretmenlerde yüzde 83,7, yöneticilerde yüzde 90,2, velilerde yüzde 68,9 seviyesinde gerçekleşti.

Ayrıca, zorunlu eğitim süresinin uzunluğunun iş dünyasında ara eleman bulmayı zorlaştırdığı görüşü de büyük bir çoğunluk tarafından desteklendi. Bu görüşü paylaşanların oranı öğretmenlerde yüzde 87,8, yöneticilerde yüzde 93,1, velilerde ise yüzde 71,6 olarak belirlendi.

Araştırmada, zorunlu eğitim süresinin uzunluğunun okul terk riskini artırdığı görüşü de geniş kabul gördü. Bu görüşe katılanların oranı öğretmenlerde yüzde 70, yöneticilerde yüzde 78,9, öğrencilerde yüzde 67,2, velilerde ise yüzde 52,6 olarak kaydedildi.

MESLEKİ YÖNLENDİRME VE LİSE SON SINIF ÜZERİNE ÇARPICI GÖRÜŞLER
Katılımcılar, zorunlu eğitim süresi boyunca öğrencilerin meslek seçimlerine yeterince yönlendirilmediği konusunda hemfikir oldu. "Yeterli yönlendirme yapılmıyor" görüşünü paylaşanların oranı öğretmenlerde yüzde 66,6, yöneticilerde yüzde 71, velilerde yüzde 50, öğrencilerde ise yüzde 33 olarak kaydedildi.

Ayrıca, zorunlu eğitimin öğrencilerin sosyal ve duygusal gelişimlerini sınırlandırdığını düşünenlerin oranı öğretmenlerde yüzde 61,1, yöneticilerde yüzde 66,2, velilerde yüzde 61,8, öğrencilerde ise yüzde 77,2 gibi yüksek oranlara ulaştı.

Araştırma, lise son sınıfın yapısının değişmesi gerektiği yönündeki beklentileri de ortaya koydu. "Lise son sınıf öğrencilerinin son yıl okula devam etmesinin gereksiz olduğu" görüşünü paylaşanların oranı öğretmenlerde yüzde 83,6, yöneticilerde yüzde 84,7, öğrencilerde yüzde 75,9, velilerde ise yüzde 47,3 olarak belirlendi.

Lise son sınıfın üniversite hazırlık ya da kariyer planlama yılı olması gerektiğini belirtenlerin oranı, öğrencilerde yüzde 92,3, öğretmenlerde yüzde 90,4, yöneticilerde yüzde 88,8, velilerde ise yüzde 89,9 düzeyinde gerçekleşti.

YENİ LİSE MODELLERİNE YÖNELİK BEKLENTİLER NETLEŞTİ
Araştırma, katılımcıların büyük çoğunluğunun, bireyselleştirilmiş, esnek ve modüler bir ortaöğretim yapısına destek verdiğini gösterdi. Bu yapının uygun olduğunu belirtenlerin oranı öğrencilerde yüzde 83,7, öğretmenlerde yüzde 77,1, yöneticilerde yüzde 72,9, velilerde ise yüzde 65,5 olarak kaydedildi.

Lise eğitiminin süresiyle ilgili en fazla destek gören modeller, "3+1" yıl (üç yıl zorunlu, bir yıl isteğe bağlı) ve "2+2" yıl (iki yıl zorunlu, iki yıl isteğe bağlı) olarak öne çıktı. "2+2" modelini tercih edenlerin oranı öğretmenlerde yüzde 34,5, yöneticilerde yüzde 32,5, öğrencilerde yüzde 38,9, velilerde ise yüzde 28,6 olarak belirlendi. "3+1" modelini savunanların oranı ise öğretmenlerde yüzde 18, yöneticilerde yüzde 14,7, öğrencilerde yüzde 31,4, velilerde ise yüzde 20 düzeyinde gerçekleşti.

Araştırmada, lise eğitiminde "4 yıl" zorunlu model ise oldukça düşük oranda desteklendi. Bu modele destek verenlerin oranı, öğretmenlerde yüzde 2,9, yöneticilerde yüzde 1,7, öğrencilerde yüzde 9,8 ve velilerde yüzde 8,8 olarak belirlendi. Bu sonuçlar, Türkiye'de zorunlu eğitim sisteminin geleceğine dair kapsamlı bir tartışmanın kapılarını aralamış durumda.