Sirozlu bir hasta ne kadar yaşar? İleri evrelerin riskleri

Siroz, karaciğerin fibrozis olarak bilinen yara dokusuyla kaplanması sonucu uzun vadeli hasarın meydana geldiği bir hastalıktır. Bu yara dokusu, karaciğerin normal işlevlerini bozarak organın düzenli çalışmasını engeller. Siroz, bazı durumlarda geç evre karaciğer hastalığı olarak sınıflandırılabilir. Bu, genellikle hepatit gibi karaciğeri etkileyen hastalıkların yol açtığı hasarın ardından gelişir. Siroz, karaciğerin işlevlerini tamamen durdurmasa da, ileri evrelerde karaciğer yetmezliğine neden olabilir. Gerekli önlemler alınmadığında, yaşamı tehdit eden ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir.

KARACİĞER SİROZU NASIL GELİŞİR?

Karaciğerin dokularındaki hasar nedeniyle oluşan yara dokusu, kan akışını engeller. Hasar gören karaciğer, besinleri, hormonları, ilaçları ve doğal toksinleri etkin bir şekilde işleyemez. Ayrıca, karaciğer tarafından üretilen protein ve diğer maddelerin miktarı azalır, bu da karaciğerin işlevselliğini bozar. Geç evre siroz, ciddi sağlık riskleri taşıyan bir duruma yol açabilir.

SİROZ NE KADAR YAYGINDIR?

2017 yılında yapılan araştırmalara göre, dünya genelinde 10.6 milyon yaygın siroz vakası ve 112 milyon yaygın kompanse siroz vakası bulunmaktadır. Veriler, 1990 ile 2017 yılları arasında dekompanse siroz oranında önemli bir artış yaşandığını ve bunun hepatit B ile güçlü bir bağlantısı olduğunu ortaya koymaktadır.

SİROZUN NEDENLERİ VE RİSK GRUPLARI

Siroza yakalanma riskinizi artıran durumlar şunlardır:

• Uzun yıllar süren aşırı alkol tüketimi
  Viral hepatit B ve C enfeksiyonları
  Şeker hastalığı (diyabet)
  Obezite
  Önceki karaciğer hastalıkları
  Korunmasız cinsel ilişkiler
  SİROZUN BELİRTİLERİ

ERKEN EVRE SİROZ BELİRTİLERİ

• Yorgunluk
  Mide bulantısı
  İştah kaybı
  Avuç içi ve ciltte kırmızı lekeler (örümcek anjiyomları)
  Kilo ve kas kaybı

İLERİ EVRE SİROZ BELİRTİLERİ

• Şiddetli yorgunluk
  Ciltte, tende ve göz beyazlarında sararma (sarılık)
  Kan kusma
  Cilt kaşıntısı
  Koyu renkli idrar ve katı dışkı
  Kolay morarma ve zedelenme
  Bacaklarda şişlik (ödem) veya karında sıvı birikimi (assit)
  Cinsel dürtü kaybı
  Kadınlarda menopoza bağlı olmayan adet düzensizlikleri
  Uyuşukluk ve geveleyerek konuşma (hepatik ensefalopati)

SİROZ TANI NASIL KONUR?

FİZİKİ MUAYENE

Doktorunuz, sirozun belirtilerini değerlendirmek için cildinizdeki kırmızılık, örümcek benzeri damarlar ve sararmayı inceleyecektir. Bu belirtiler doğrultusunda hangi testlerin yapılacağı belirlenir.

KAN TESTLERİ

Fiziki muayene sonrası, doktorunuz karaciğer hasarını daha detaylı incelemek için kan testleri yapabilir.

GÖRÜNTÜLEME TESTLERİ

Karaciğerin boyutu, şekli ve dokusunu göstermek için bilgisayarlı tomografi (BT), karın ultrasonu ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi yöntemler kullanılır. Ayrıca, safra kanalı problemlerini saptamak için endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi ve varisleri belirlemek için üst endoskopi gibi endoskopik testler de yapılabilir.

KARACİĞER BİYOPSİSİ

Karaciğer hücrelerinden alınan örnekler mikroskop altında incelenir. Bu işlem, siroz tanısını doğrular ve karaciğer hasarının nedenlerini belirler. Sonuçlar doğrultusunda, bir hepatolog ile görüşmeniz önerilir.

SİROZ EVRELERİ

Siroz tanısı konduğunda, hastalığın erken evrelerinde olup olmadığınız belirlenir. Kompanse siroz, belirgin belirtiler göstermeyen ve laboratuvar testlerinde anormallik görülmeyen durumlardır. Bu evrede hastaların ortalama yaşam süresi 9-12 yıl arasında değişir. Dekompanse siroz ise, belirgin belirtiler ve kötüleşen bir durumu ifade eder. Bu evrede sağkalım süresi yaklaşık 2 yıl olarak belirlenmiştir.

SİROZ TEDAVİSİ

ALKOL BAĞIMLILIĞI TEDAVİSİ

Eğer siroz, uzun süreli alkol tüketiminin sonucunda ortaya çıkmışsa, hastanın alkolü bırakması gereklidir. Alkol bağımlılığı tedavisi için uygun bir program önerilecektir.

İLAÇLAR

Hepatit B ve C'nin neden olduğu karaciğer hücre hasarlarında, genellikle reçeteli ilaçlar kullanılır.

PORTAL VEN BASINCININ KONTROLÜ

Portal venler, kanın karaciğere ulaşmasını sağlar. Bu damarlar yüksek tansiyona neden olabilir. İlaç kullanımı, genellikle artan basıncı kontrol etmek ve kanamayı önlemek için kullanılır. Kanama belirtileri endoskopi ile araştırılabilir.

VARİS KANAMASI TEDAVİSİ

Kanlı dışkı veya kusma durumunda yemek borusundaki varislerin varlığı düşünülür. Acil tıbbi müdahale gereklidir. Yardımcı prosedürler şunlardır:

Bantlama: Kanamayı durdurmak için varislerin etrafına küçük bir bant yerleştirilir.
Enjeksiyon Skleroterapisi: Varisli bölgelere, kan pıhtısı ve yara dokusu oluşumunu tetikleyen bir madde enjekte edilir.
Sengstaken-Blakemore Tüpü: Endoskopi yeterli değilse, tüp boğazdan midesine indirilir ve balon şişirilir, bu da varislere baskı yaparak kanamayı durdurur.
TIPSS: Diğer tedaviler etkili olmazsa, karaciğerden metal bir tüp geçirilir ve kanın akmasını sağlayan bir yol oluşturulur.

DİĞER KOMPLİKASYONLAR

Enfeksiyonlar: Antibiyotiklerle tedavi edilir.
Karaciğer Kanseri Taraması: Siroz, karaciğer kanseri riskini artırabilir. Bu nedenle düzenli testler yapılmalıdır.
Hepatik Ensefalopati: Kanda toksin seviyelerini kontrol altına almak için ilaçlar kullanılır.
İleri evre sirozda, karaciğerin tamamen zarar görmesi durumunda, karaciğer nakli gerekebilir. Bu, uygun bir donör bulunarak yapılan bir son çare tedavisidir.

ALTERNATİF ÇÖZÜMLER

Alkol tüketimini sınırlayın.
Hepatit B ve C'den korunmak için önlemler alın. Cinsel ilişkilerde korunmak, diş fırçasını paylaşmamak ve kullanılan iğneleri tekrar kullanmamak bu önlemler arasındadır.
Sağlıklı ve düzenli beslenin.
Egzersiz yaparak kilo kontrolüne dikkat edin.