Prof. Dr. Timur Vural’ın “Türklerde Askerî Müzik” kitabı yeniden basılıyor

Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Müdürü Prof. Dr. Timur Vural (Müstafi Bando Binbaşı) tarafından kaleme alınan bu önemli eser, Türk askerî müziğinin kökenlerinden Osmanlı mehterine ve günümüzdeki yansımalarına kadar geniş bir yelpaze sunuyor.

TARİHÎ KOPUŞLARA RAĞMEN DEVAM EDEN BİR GELENEK

Türk askerî müziği, Hunlardan Osmanlı’ya uzanan köklü bir geçmişe sahip. Vural, kitabında ilk askerî müzik topluluklarının Hunlar döneminde “tuğ” adıyla ortaya çıktığını, İslamiyet sonrası “nevbet” olarak anıldığını ve Selçuklular döneminde hükümdarlık sembolü hâline geldiğini detaylı bir şekilde ele alıyor.

Osmanlı döneminde “mehter” adıyla kurumsallaşan bu gelenek, savaş meydanlarında askerleri motive etmenin yanı sıra, düşman üzerinde psikolojik bir üstünlük sağlamak amacıyla kullanılmıştır. Aynı zamanda mehter, Osmanlı’nın siyasî ve askerî gücünü temsil eden önemli bir unsur olmuştur. Ancak 1826’da Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasıyla mehter de dağıtılmış, daha sonra 1952’de yeniden canlandırılmıştır.

MEHTERİN AVRUPA ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Mehter müziğinin etkisi yalnızca Osmanlı coğrafyasıyla sınırlı kalmamış, özellikle 17. yüzyılda Batı müziğini de etkilemiştir. Prof. Dr. Vural, kitabında Mozart ve Haydn gibi bestecilerin eserlerinde mehter ritmik yapısının izlerine rastlandığını belirterek, Türk askerî müziğinin dünya müzik tarihi içindeki yerini vurguluyor.

“BUGÜN ÇALINAN MEHTER MARŞLARI, GELENEKSEL MEHTERLE AYNI DEĞİL”

Vural’ın çalışmasında dikkat çeken bir diğer önemli nokta ise, günümüzde icra edilen mehter müziğinin tarihî gerçeklikten uzaklaşmış olması. Bugün çalınan mehter marşlarının büyük çoğunluğunun 20. yüzyıl başlarında bestelenmiş olduğunu belirten Vural, mehterin geleneksel yapısının bozulmaması için tarihî kaynaklara bağlı kalınması gerektiğinin altını çiziyor.

GENİŞLETİLMİŞ YENİ BASKIDA NELER VAR?

2013 yılında yayımlanan kitabın yeni baskısı, genişletilmiş ve güncellenmiş içeriklerle okurlara sunulacak. Bu yeni baskıda; Hun, Göktürk, Uygur ve Selçuklu askerî müzik kültürlerine dair yeni bulgular, Osmanlı mehterinin tarihî süreçteki evrimi ve Avrupa müziği üzerindeki etkileri, Mehterin günümüzdeki icra biçimleri ve tarihî gerçeklikle olan uyumsuzluklarına dair eleştiriler, Türk askerî müziğinin korunması için öneriler yer alıyor.

TARİH VE MÜZİK MERAKLILARI İÇİN ÖNEMLİ BİR KAYNAK

Türk askerî müziği üzerine yapılan akademik çalışmaların sınırlı olduğunu belirten Prof. Dr. Timur Vural, bu kitabıyla Türk askerî müziğinin tarihî ve kültürel mirasını koruma amacını taşıyor.

Tarih ve müzik meraklıları için benzersiz bir başvuru kaynağı olan “Türklerde Askerî Müzik”, 2024 yılında güncellenmiş baskısıyla yeniden raflardaki yerini alacak.