Teknoloji Psikolojiyi Nasıl Etkiliyor?

Günümüzde teknoloji, hayatın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Ancak bu durum, bireylerin ruh sağlığını olumsuz etkileyen yeni sorunların ortaya çıkmasına neden oldu. Yaşar Üniversitesi Psikoloji Bölümü Başkanı Doç. Dr. Oya Mortan Sevi, teknolojinin insan psikolojisi üzerindeki etkilerini değerlendirerek, bu sorunları önlemek için uygulanabilecek çözüm yollarını paylaştı.

Yeni Çağın Psikolojik Sorunları: Nomofobi ve Daha Fazlası

Teknolojinin günlük yaşamı kolaylaştırmakla birlikte bazı psikolojik sorunlara zemin hazırladığını belirten Doç. Dr. Sevi, Nomofobi (telefonsuz kalma korkusu), Netlessfobi (internetsiz kalma korkusu) ve Siberkondri (internette sağlık bilgisi arama bağımlılığı) gibi kavramlara dikkat çekti. Bu sorunların, bireylerin teknolojiye bağımlılığını artırarak onları yalnızlaştırdığını ifade eden Sevi, şunları söyledi:
“Bireyler akıllı telefon ve internet bağımlılığı nedeniyle toplumsal yaşamdan koparak yalnızlaşıyor. Teknolojinin işlevsiz kullanımı, bireyleri bir kısır döngü içine sokuyor; yalnızlık hissi artıyor ve toplumla bağlar zayıflıyor.”

JOMO: Teknolojiden Uzaklaşmanın Keyfi

Sevi, dijital dünyaya karşı geliştirilen bir kavram olan JOMO’ya (joy of missing out) da dikkat çekerek, bu terimin internet ve sosyal medya olmadan geçirilen zamandan keyif almayı ifade ettiğini belirtti. JOMO’nun teknoloji kaynaklı psikolojik sorunlara karşı etkili bir çözüm olabileceğini vurguladı.

Sanal İletişim ve Beyin Ödül Mekanizması

Dijital dünyanın bireylerin zihnini sürekli meşgul ettiğini belirten Sevi, sanal iletişimin beyin için bir ödül mekanizması oluşturduğunu söyledi:
“Sosyal medya aracılığıyla onay ve beğeni alma ihtiyacı, bireyleri daha fazla internette vakit geçirmeye itiyor. Bu durum, zamanla bireyin işlevselliğini etkileyen ciddi bir sorun haline gelebiliyor.”

Yalnızlık, Utangaçlık ve Problemli İnternet Kullanımı

Sevi, yaptığı bir araştırmadan örnek vererek yalnızlık hissi yüksek, sosyal destek algısı düşük bireylerin problemli internet kullanımına daha yatkın olduğunu ifade etti. Bu tür psikolojik değişkenlerin teknoloji kaynaklı sorunların anlaşılmasında önemli bir rol oynadığını belirtti.

“Teknolojiyi Sınırlı ve İşlevsel Kullanalım”

Teknolojinin hayatın merkezine yerleşmesinin bireyleri sosyal ve duygusal anlamda izole ettiğini vurgulayan Sevi, şu önerilerde bulundu:

• Alternatif aktiviteler bulun: Kitap okumak, spor yapmak ve sanatla ilgilenmek bireylerin psikolojik olarak rahatlamasına yardımcı olabilir.
• Yüz yüze iletişimi artırın: Göz teması kurarak ve dinleyerek gerçek sosyal bağlar kurmak önemlidir.
• Çocuklar için ekran sınırı koyun: Çocukların ödül ve keyif duygularını ekran yerine sanat ve sporla yaşamalarını teşvik edin.

“Teknoloji işimize yaradığı kadar hayatımızda yer almalı,” diyen Sevi, insanların yalnızca dijital dünyada değil, gerçek dünyada da bağlantılar kurarak sağlıklı bir yaşam sürdürebileceğini söyledi.