Güneş ışığının azalması ruh sağlığını etkiliyor

Sonbaharla birlikte havaların serinlemesi ve günlerin kısalması, doğada olduğu gibi insanlarda da çeşitli duygusal ve fiziksel değişimlere yol açıyor. Bu dönemde pek çok kişi hafif yorgunluk, isteksizlik ve keyifsizlik yaşayabiliyor. Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Furkan Bahadır Alptekin, bu şikâyetlerin yaygın olduğunu ancak bazı bireylerde belirtilerin daha ağır seyrettiğini söyledi.

Alptekin, “Çökkün duygudurum, enerji kaybı, sosyal geri çekilme ve konsantrasyon güçlüğü gibi değişiklikler depresyon olgularına benzer bir tablo oluşturabilir” diyerek durumu değerlendirdi. Uyku miktarında artış, iştah yükselmesi, karbonhidratlı yiyeceklere yönelme, kilo artışı, sinirlilik ve kişilerarası ilişkilerde zorlanma gibi ‘atipik depresyon’ özelliklerinin bu döneme eşlik edebildiğini belirtti. Mevsimsel depresyonun sonbaharda başlayıp ilkbaharda sona erdiğini ifade eden Alptekin, “Bu durumu sonbahar yorgunluğundan ayıran nokta, belirtilerin ağırlığı ve kişinin günlük yaşamını eskisi gibi sürdürememesidir” dedi.

Serotonin ve melatonin dengesindeki değişim rol oynuyor

Mevsimsel depresyonun oluşumunda uyku-uyanıklık döngüsündeki değişimin etkili olduğunu vurgulayan Alptekin, “Günlerin kısalmasıyla artan melatonin üretimi kişiyi daha uykulu ve isteksiz hale getiriyor. Buna ek olarak serotonin aktivitesindeki azalma da bu süreci destekliyor” dedi.

Kadınların, genç yetişkinlerin ve ailesinde depresyon öyküsü olanların daha yüksek risk grubunda bulunduğunu ifade eden Alptekin, bulutlu iklimlerde veya güneş ışığının sınırlı olduğu bölgelerde yaşamanın da risk faktörü olduğunu söyledi. Risk grubunda olmanın mevsimsel depresyonun kesin olarak yaşanacağı anlamına gelmediğini belirten Alptekin, “Belirtiler işlevselliği azaltıyorsa profesyonel destek almaktan kaçınılmamalı” diye konuştu.

Açık havada zaman geçirmek, D vitaminini yeterli seviyede tutmak ve ışık tedavisinin çözüm sunduğunu aktaran Alptekin, sonbahar ve kış dönemlerinde sosyal ilişkileri sürdürmenin, düzenli egzersizin ve dengeli beslenmenin koruyucu etki sağladığını ifade etti. Alptekin sözlerini, “Mevsimlerin getirdiği değişimi fark edin, yağmurlu ya da güneşli günlerin ritmini takip edin ve her günü değer verdikleriniz için bir adım atarak kıymetlendirin” diyerek tamamladı.