Gilaburu Nedir? Faydaları ve Kullanımı

Gilaburu Nedir?
Bazı bitkiler sahip oldukları zengin besin değerleriyle ve insan sağlığı üzerindeki olumlu etkileriyle gıda takviyelerinin ve ilaçların içeriğinde sıkça yer alır. Kırmızı renkli bir meyve olan gilaburu da yüksek besin değeriyle dikkat çeken bir bitkidir. Özellikle üreter taşlarının ve böbrek hastalıklarının tedavisine yardımcı olan gilaburu hakkında daha detaylı bilgi edinmek ve "Gilaburunun faydaları nelerdir?" gibi merak edilen soruların yanıtlarını öğrenmek için içeriğimizi inceleyebilirsiniz.
Latince ismi ve bilimsel adı Viburnum opulus olan gilaburu, genellikle beyaz çiçekli çalılarda yetişen bir bitkidir. Kuzey Afrika, Avrupa ve Orta Asya’ya özgü olan bu bitki, hanımeligiller familyasına ait bir meyve türüdür. Gilaburu, kırmızı renkli hoş görüntüsünden dolayı Osmanlı ve Selçuklu Devleti'nde gül ebru olarak da anılmıştır.
Gilaburu tohumundan elde edilen yağ; ilaç, kozmetik ve gıda sektöründe sıklıkla kullanılır. Gilaburunun meyveleriyse güçlü bir antioksidan kaynağı olup polifenol içeriği bakımından son derece zengindir. Gilaburu bu yönüyle insan sağlığı üzerinde olumlu etkilere sahiptir ve birçok hastalığın tedavisinde yararlanılan bir bitkidir.
Gilaburu bitkisi kendine has acımtırak bir tada sahiptir. Bu sebeple çeşitli işlemlerden geçirilerek yemeklerde kendine yer bulur. Ayrıca acılığı giderilen meyveler ezilerek meyve suyu olarak da tüketilir. 
Gilaburunun besin içeriğiyse şu şekildedir:

A, C ve E vitamini, 
Potasyum, 
Kalsiyum,
Magnezyum, 
Fosfor,
Sodyum, 
Bakır, 
Azot,
Çinko, 
Demir, 
Manganez,
Ursolik asit,
Kafeik asit türleri, 
Flavonoidler,
Triterpenler, 
Salisin, 
Kumarin,
Beta karoten.

Gilaburunun Faydaları Nelerdir?
Gilaburu özellikle sahip olduğu C ve E vitaminleri sayesinde güçlü bir antioksidana dönüşür. Bunun yanı sıra yapılan araştırmalar gilaburunun böbrek taşı oluşumunu engelleyebileceğini de gösterir. Bu iki temel faydası dışında gilaburunun vücutta yarattığı olumlu etkiler şu şekilde sıralanabilir:

Antioksidan ve iltihap kurutucu özelliği sayesinde enfeksiyonları önler. 
Bağışıklık sistemine destek olur, öksürüğe ve soğuk algınlığına iyi gelir.
Kan şekerinin dengelenmesinde aktif rol alarak vücudun enerji potansiyelini artırır. Bu yönüyle diyabet hastalığının tedavisine de yardımcı olur. 
Gilaburu suyu böbrek taşı oluşumunu önlediği gibi taş dökmeyi de kolaylaştırabilir. 
Tansiyonun dengelenmesine yardımcı olur. 
Antispazmodik bir etkiye sahip olan gilaburu, rahim kaslarını gevşeterek âdet sancılarını azaltır, âdet düzensizliğini giderir. Rahim hastalıklarının iyileşmesine de yardımcı olur. 
Kan dolaşımının artmasına destek olur.
Kas gevşetici bir etki gösterir. 
Doğum sonrasında oluşan krampların giderilmesini sağlar.
Cilt tabakalarını arındırır. Ayrıca antiaging etkisi vardır.
Egzama gibi cilt hastalıklarına iyi gelebilir.
Şişkinliği ve ödemi geçirebilir. 
Pankreatit ve ülseratif kolit gibi hastalıkların iyileşme sürecine katkıda bulunur.
Romatizmal rahatsızlıklarda semptomların ve ağrıların giderilmesine destek olur. 
Hemoroit (basur) hastalığında tedavi edici bir etki gösterir. 
Gilaburu meyvesinin yaprakları ve kabukları bazı göz hastalıklarında ve kabakulak hastalığının tedavisinde etkili olur. 
Karaciğer hastalıklarının tedavisine yardımcı olur. 
Karsinojenik tümörleri azaltır.
Antihelmintik etkisi sayesinde bağırsak solucanlarının düşürülmesinde rol oynar.
Tüm bunların yanı sıra gilaburu meyvesinin anti bakteriyel özelliği de bulunur. Böylelikle birçok hastalığın önlenmesine destek olabilir. Gilaburunun meyvesi dışında suyu da sağlık açısından son derece yararlıdır. Bu kapsamda gilaburu suyunun bazı faydaları da şu şekilde sıralanabilir:

Vücut direncini artırır. 
Gilaburu suyu kolon kanserinin başlangıç evrelerinde kullanıldığında kanseri önleyici bir etki gösterir. 
Antioksidan açısından güçlü olması nedeniyle tümör oluşumlarının azalmasına yardımcı olur. 
Menstrual problemler sebebiyle oluşan ağrıların dindirilmesine destek olur. 
Kas ve iskelet sistemini rahatlatır. 
Kalp sağlığını destekler.
Mide kramplarının hafiflemesine yardımcı olur. 
İdrar problemlerini giderebilir ve kabızlığı iyileştirebilir. 
Böbrekte oluşan kumları ve taşları eritebilir.
Özellikle yüksek tansiyon hastalarının damar sistemlerine destek olur. 
Evde hazırlanan gilaburu suyu yüksek oranda laktik asit bakterileri içerir. Bu nedenle probiyotik görevi görebilir.
Gilaburu Nasıl Kullanılır?
Gilaburu farmakolojik olarak geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bitkinin meyvesi, kökleri, yaprakları ve suyu farklı biçimlerde kullanılır. Gilaburu farmakolojik alanların yanı sıra mürekkep ve boya sanayisinde de kullanılan bir bitkidir.
Gilaburunun en yaygın kullanım alanlarından bazılarını şu şekilde detaylandırabiliriz:

Gilaburu meyvesi demlenip çay olarak tüketilebilir. 
Gilaburunun meyvesi; reçel, marmelat, şurup ya da turşu yapımında kullanılır. 
Gilaburunun kabuğu kaynatılarak suyu içilir. Gilaburu kabuğunu demlemek için bir tatlı kaşığı ince kıyılmış dal kabuğu bir su bardağı soğuk suya ilave edilir. Hazırlanan karışım 10-15 dakika kadar kaynatıldıktan sonra süzülür ve soğumadan içilir. 
Yumurtalık ağrılarına ve düşük tehlikesine karşı kedi otu kökü çayıyla eşit oranda karıştırılarak da kullanılabilir. Bunun için karışımın kaynar suyla haşlanması ve yaklaşık 10 dakika kadar demlenmeye bırakılması gerekir. 
Dermatolojik lezyonlar için gilaburunun gövde kabuklarından elde edilen toz tereyağıyla karıştırılıp cilde sürülebilir.
Gilaburu meyvesi kevgir ya da süzgeç yardımıyla sıkılıp meyve suyu gibi tüketilebilir. Tadının ağır ya da acı gelmesi durumunda isteğe bağlı olarak su veya toz şeker de ilave edilebilir.
Gilaburu bu kullanım alanlarının yanı sıra gıda takviyesi olarak da alınabilir. Bu gıda takviyeleri de genellikle kapsül ya da sıvı ekstrakt formundadır.

Gilaburunun Yan Etkileri Nelerdir?
Gilaburu ölçülü kullanımda herhangi bir yan etkiye neden olmayan ve vücuda zarar vermeyen bir bitkidir. Ancak fazla tüketiminde bazı yan etkiler görülebilir. Gilaburu olması gereken miktardan fazla tüketildiğinde özellikle sindirim sistemiyle ilgili birtakım sorunlara yol açabilir.
Bu durumda görülmesi muhtemel bazı yan etkiler şu şekilde sıralanabilir:

Mide ekşimesi,
Mide bulantısı ve kusma, 
İshal,  
Kaşıntı, gözlerde sulanma ve deri döküntüleri gibi alerjik reaksiyonlar, 
Solumun problemleri. 
Gilaburu kullanımı sonrasında bu yan etkilerden biri görülürse tüketime ara verilmesi tavsiye edilir. Meyvenin olası yanı etkilerinin yanı sıra bazı bireyler gilaburu kullanımı açısından riskli grupta yer alır. Gilaburu tüketmesi tavsiye edilmeyen ya da doktor gözetiminde kullanılması önerilen gruplar şu şekilde sıralanabilir.

Küçük çocukların ve hamilelerin gilaburu tüketmemesi tavsiye edilir. Emziren anneler de gilaburu tüketmeden önce mutlaka bir doktora danışmalıdır. 
Otoimmun hastalığı olan bireylerin özellikle tedavi sürecindeyken doktor bilgisinde gilaburu tüketmeleri önerilir. 
Kanser hastaları sadece doktor onayıyla gilaburu tüketmelidir.  
Reflü rahatsızlığından muzdarip bireylerin bu bitkiyi özellikle gece tüketmeleri tavsiye edilmez. 
Gilaburunun asitli bir yapıya sahip olması mide ya da diş eti problemi yaşayanları rahatsız edebilir. Bu sebeple dikkatli bir şekilde tüketilmelidir.
Bağırsağında ya da midesinde ülser hastalığı bulunan bireylerin gilaburu tüketmemeleri tavsiye edilir. 
Aspirine duyarlılığı olan bireylerin gilaburu tüketmesi tavsiye edilmez. 
Reçeteli ilaç ya da kan sulandırıcı kullanan bireylerin gilaburu bitkisini tüketmeleri önerilmez. 
Gilaburu Nerede Yetişir?
Gilaburu yapısı gereği dünyanın birçok noktasında yetişen bir bitkidir. Kuzey Afrika, Orta Asya ve Avrupa gilaburunun yetiştiği bölgelerin başında gelir. 4 metreye kadar uzayan gilaburu bitkisinin en çok yetiştiği ülkeler arasında Türkmenistan ve Ermenistan öne çıkar. 
Bu bitki Türkiye'de de genellikle nemli alanlarda yetişir. En çok yetiştiği şehir Kayseri'dir. Kayseri dışında gilaburunun yaygın olarak yetiştiği şehirler Trabzon, Tokat, Artvin, Samsun, Sivas, Erzurum, Sakarya, İzmit, Bursa, Kırşehir, Ankara, İzmir ve İstanbul'dur. Gilaburu bitkisinin yetişmesi için nemli bölgeler dışında güneş ışığına, organik maddelere ve suya da ihtiyacı vardır. Gilaburu ayrıca dikildikten ortalama 3 yıl sonra meyve vermeye başlar. Bu bitkinin ömrü 300 yıla kadar da uzayabilir.