Ergenlik Döneminde Ebeveyn-Çocuk İlişkisi: Prof. Dr. Dilek Şirvanlı Özen’den Öneriler

Bu dönemde, ebeveynlerin çocuklarına koymak istedikleri kurallar, hem çocukların hem de ailelerin yaşamını zorlaştırabilir. Altınbaş Üniversitesi ve APAM Psikolojik Araştırma Merkezi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Dilek Şirvanlı Özen, ergenlerle ilişkilerde ebeveynlerin dikkat etmesi gereken noktaları ve etkili iletişim stratejilerini paylaştı.

Prof. Dr. Özen, ergenlerin bağımsızlık arayışlarının ebeveynlerin rehberlik çabalarıyla çatışabileceğini belirterek, “Ergenlerin bağımsızlık arayışları ile ebeveynlerin rehberlik çabaları arasında denge kurmak, zaman zaman sancılı bir yolculuğa dönüşebilir” dedi. Bu süreçte, ebeveynlerin çocuklarıyla etkili bir iletişim kurabilmesi için açık, net ve pozitif bir dil kullanmasının önemini vurguladı. Özen, “Ergenlik dönemindeki gençler, ebeveynlerinin söylediklerini çoğu zaman farklı bir şekilde algılayabilir. Örneğin, ‘Derslerine çalışmalısın, notların önemli’ şeklindeki bir uyarı, bir ergen için ‘Sen yeterince başarılı değilsin’ anlamına gelebilir” diyerek, ebeveynlerin çocuklarının bakış açılarını anlamalarının önemini belirtti.

Kuralların mantıklı ve uygulanabilir olması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Özen, ebeveynlerin ergenlerin hayatını fazla kontrol etmeye yönelik katı kurallardan kaçınmaları gerektiğini ifade etti. “Örneğin, ‘Saat 8’den sonra telefonunu kullanma’ gibi katı bir kural, gençler tarafından mantıksız ve haksız olarak algılanabilir. Bunun yerine, ‘Akşam 10’dan sonra telefonun kapalı olmalı ki uyku düzenin bozulmasın’ gibi esnek ama net bir kural koymak daha etkili olabilir” şeklinde öneride bulundu.

Prof. Dr. Özen, ergenlerle iletişimde onların sesini duymanın ve fikirlerini dikkate almanın önemine de vurgu yaptı. “Bu süreçte gençlere güvenmek ve onların fikirlerini dikkate almak hem özgüvenlerini artırır hem de aile içindeki iletişimi güçlendirir. Ortak bir çözüm bulmak, hem ergenler hem de ebeveynler için daha sağlıklı bir ilişki sağlar” dedi.

Açık ve şeffaf bir iletişimin güvenin temeli olduğunu belirten Özen, kuralların neden konulduğunu ve amacını açıklamanın gençlerin bu kurallara daha fazla saygı duymasını sağlayacağını ifade etti. Ayrıca, ebeveynlerin kuralları tutarlı ve adil bir şekilde uygulamalarının önemine dikkat çekti. “Tutarsızlık, gençlerde kafa karışıklığına ve kurallara karşı saygısızlığa yol açabilir. Kuralların her çocuk için eşit bir şekilde uygulanması gerekir” diye ekledi.

Son olarak, ebeveynlerin davranışlarının ergenlerin kurallara uyma tutumlarını etkilediğini belirten Prof. Dr. Özen, ebeveynlerin kendi koydukları kurallara uyarak çocuklarına örnek olmalarının önemini vurguladı. “Mesela, ‘Akşam yemeğinde telefon kullanılmayacak’ kuralı koyduysanız, siz de bu kurala uymalı ve telefonu bir kenara bırakmalısınız. Bu, gençlere kurallara uyma konusunda pozitif bir örnek oluşturur” dedi.

Ergenlikle ilgili zorluklar barındırsa da doğru bir iletişim ve anlayışla bu sürecin daha sağlıklı bir şekilde yönetilebileceğini belirten Prof. Dr. Özen, ebeveynlerin ergenlerle empati yaparak ve onlara destek olarak bu dönemi daha kolay atlatabileceklerini ifade etti.