Geçmişin Zorlukları, Geleceğe Işık Tutar

Öğretmen, Maarif Müfettişi, Niğde Zahid Bağdır Eğitim Kurumları Eğitim Koordinatörü ve Niğde Doğa Koleji Genel Müdürü İskender Çankaya, 2023 Haziran ayında yayımlanan ikinci kitabı "Çeltek" ile ilgili Niğde Anadolu Haber'e özel bir röportaj verdi. Tunç Yayıncılık etiketiyle raflardaki yerini almış olan "Çeltek" kitabı, Çankaya'nın zorluklarla geçen çocukluğundan, köy yaşamındaki sıkıntılara kadar bir dizi deneyimi anlatıyor. Kitapta, yazarın hayatına ve Niğde’nin geçmişine dair derin izler var.

BİR YAZARIN HAYATINDAN İLHAM VEREN BİR KİTAP: "ÇELTEK"

İskender Çankaya, "Çeltek" kitabının yazılma amacını şöyle ifade etti: "Bu kitabı yazmamda temel neden, benim gibi geçmişte zorluklar yaşayan insanların hikayelerine duyduğum ihtiyaçtır. Yaşadıklarım, başkalarına bir yol haritası olabilir. Belki yazdıklarım, benim gibi hayatın zorluklarına katlanan, ancak pes etmeyen insanlara umut olur."

Kitap, yazarın köyde geçirdiği çocukluk yıllarını, eğitim hayatını, ekonomik sıkıntıları ve yaşadığı zorlukları anlatıyor. Yazar, "Çeltek" teriminin köyde, küçük çocuklar için kullanılan bir unvan olduğunu belirtiyor. Bu çocuklar, köydeki büyük çiftliklerde, tarlalarda ve bahçelerde çalıştırılmak üzere “hizmetkar” olarak veriliyorlardı. Çankaya, kendi hayatında da "Çeltek" olarak anılan o dönemi ve bu dönemde yaşadığı sıkıntıları kitabına yansıttığını belirtiyor.

ÇELTEK: BİR ÇOCUKLUK HİKAYESİ, BİR TOPLUMSAL GERÇEK

Kitap, sadece bir biyografi değil, aynı zamanda köy yaşamının, tarım toplumunun ve kırsal alanlardaki zor şartların da bir belgeseli niteliğinde. İskender Çankaya, 1969 yılında ilkokuldan mezun olduğu dönemde, köyde “Çeltek” olarak görev yaparak, yaşadığı köydeki toprak sahiplerinin hizmetinde çalıştığını, ancak bunun yanında kişisel hayalleri ve hedefleri olduğunu aktarıyor. Çankaya, bu dönemin kendisi ve diğer çocuklar için ne kadar zorlayıcı olduğunu, aynı zamanda yaşadığı travmaların kitabına nasıl yön verdiğini şu sözlerle dile getiriyor:

"Köyümüzdeki çiftçiler topraklarının verimliliği için, çocukları hizmetkar olarak kullanıyordu. Biz çocuklar, genellikle ‘Çeltek’ olarak çalıştırılırdık. 1969’da ilkokulu bitirdiğimde babam beni böyle bir süreçten geçirdi. Ama ben bu yaşadıklarımı, sadece kendi çocuklarıma değil, herkese anlatmak istedim. Çünkü bu hikaye, bir şekilde herkesin hayatına dokunabilir, belki de onlara umut verebilir."

Çankaya, çocukluk yıllarındaki zorlukları daha fazla içselleştirip yazmaya karar verdiğinde, geçmişini anlatarak daha fazla insanın hayatına dokunmak istediğini vurguluyor. Kitapta yer alan pek çok anı, hem kişisel hikayeler hem de dönemin sosyal yapısını ele alıyor.

ZORLU ANILAR, GÖZYAŞLARIYLA ANLATILIYOR

Çankaya kitabında sadece kendi hayatını anlatmakla kalmıyor, aynı zamanda yaşadığı dönemi ve toplumsal yapıyı da gözler önüne seriyor. 1972-73 yıllarında Niğde'nin Elhacı Mahmut Caddesinde geçen bir anısını paylaşıyor:

"O yıllarda, 1. sınıfı bitirdiğimde boyacılık yapıyordum. O zamanlar matbaanın bulunduğu bir caddeye yakın bir yerdeydik. Bir gün, birisinin ayakkabısına boya yapmak için sandığım omuzumdayken, biri gelip bana tokat attı ve sandığı düşürdüm. O gün hiç unutamıyorum. Çözüme kavuşturamadığım o anı, hayatımda iz bıraktı. Ama o günlerde bile, o olayda bana yardımcı olan insanlar vardı. O zamanın yardımlaşma kültürü, bugün yok."

İskender Çankaya, kitabında çocukluk travmalarını anlatırken, zorlukların ve acıların hayatındaki yerini dile getiriyor. Bu hikayeler sadece kendi yaşamını değil, aynı zamanda toplumun genel yapısını ve kırsal kesimdeki çocukların yaşamını gözler önüne seriyor. Yazar, toplumsal duyarlılığı arttırmak adına, köydeki üretim merkezlerinin korunması gerektiği fikrini de vurguluyor.

ÇELTEK KİTABININ İÇİNDEKİ YÖRESEL ZENGİNLİKLER VE TOPLUMSAL ELEŞTİRİLER

"Çeltek" sadece bireysel bir hikaye değil, aynı zamanda Niğde'nin geçmişine ve yöresel değerlere dair önemli bir kaynak. Çankaya, özellikle Niğde’nin eski caddelerindeki yaşamı ve o dönemdeki halkın dayanışmasını anlatıyor. Kitabın içinde, bir köy çocuğunun hayatta kalmak için verdiği mücadele, eğitime duyduğu açlık ve köy yaşamının ayrıntıları, okuyuculara Niğde'nin geçmişinden kesitler sunuyor.

Çankaya, "Çeltek" kitabı için yazdığı süreçte, yaşadığı her anıyı yazarken, sadece kendisi için değil, aynı zamanda zor koşullar altında hayatta kalmaya çalışan, kendi sesini bulamayan çocuklar ve gençler için de bir şeyler bırakmayı hedefledi.

"Ben bu kitabı yazarken, geçmişte yaşadıklarımın bir gün daha fazla kişiye ulaşmasını ve bir anlam ifade etmesini istedim. Yaşadığım bu zorlukların bir başkası için umut olmasını temenni ediyorum."

İskender Çankaya'nın "Çeltek" kitabı, sadece bir biyografi değil, aynı zamanda zorlayıcı hayat koşulları altında mücadele eden çocukların sesi olmayı hedefliyor. Çankaya, köydeki yaşamın ve çocukluk yıllarının sıkıntılarının unutulmaması gerektiğine dikkat çekerken, toplumda yaşanan sosyal adaletsizliklere de sesini yükseltiyor.

Niğde Anadolu Haber olarak, İskender Çankaya'nın geçmişiyle yüzleşerek yazdığı bu anlamlı eseri, herkesin okuması ve yaşadığı zorluklarla baş etmek için bir ilham kaynağı olarak görmesini umuyoruz.