Türkiye’nin Gizli Hazinesi: Eskişehir Nadir Element Rezervi Nerede ve Kaç Milyar Dolar?

Küresel ölçekte nadir toprak elementleri (NTE) üretiminin yaklaşık yüzde 69’unu tek başına gerçekleştiren Çin Halk Cumhuriyeti, hayati öneme sahip bu elementlerin ihracatına yönelik yeni bir kısıtlama kararı duyurdu. Pekin yönetimi, hem nadir elementlerin kendisini hem de üretim teknolojilerini ihracat listesinde sınırlama kapsamına aldı. Bu gelişme, Türkiye’nin Eskişehir’deki devasa nadir element yatağını yeniden uluslararası kamuoyunun dikkatine taşıdı. Türkiye, dünyanın en değerli ve stratejik madenlerini barındıran bu büyük rezerve ev sahipliği yapıyor.

ESKİŞEHİR'DEKİ NADİR ELEMENT HAZİNESİ: REZERVİN KONUMU VE BÜYÜKLÜĞÜ

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı verilerine göre, Eskişehir’in Beylikova ve Sivrihisar ilçeleri arasındaki geniş bir alanda bulunan sahada muazzam bir nadir toprak elementleri rezervi bulunuyor. Yapılan jeolojik araştırmalar ve tahminler, bölgenin yaklaşık 694 milyon ton NTE içerdiğini işaret ediyor. Yetkili merciler, bu rezervin Çin'deki 800 milyon tonluk “Bayan Obo” sahasından sonra dünyanın en büyük ikinci rezervi olma özelliğini taşıdığını vurguluyor. Uzmanlar, bu stratejik kaynağın, Türkiye’nin teknoloji atılımı ve genel kalkınma hedefleri açısından kritik bir rol üstleneceğini belirtiyor.

Rezervin keşfinin hemen ardından harekete geçen Türkiye, 18 Nisan 2023 tarihinde Eskişehir'de bir pilot tesis kurarak madenin işlenmesi sürecini başlattı. Tesisin açılış törenine katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ilk aşamada bin 200 ton cevherin işleneceğini açıkladı. Erdoğan, ilerleyen süreçte yıllık üretimi 570 bin tona çıkaracak kapasitede yeni ve büyük bir endüstriyel tesisin inşa edileceği müjdesini de verdi. Nadir toprak elementleri, enerji, savunma sanayii ve ileri teknoloji gibi birçok kritik sektörde yaygın kullanım alanı buluyor.

NADİR TOPRAK ELEMENTLERİ NELERDİR? TEKNOLOJİNİN VAZGEÇİLMEZİ

Nadir toprak elementleri (NTE), modern teknoloji ve sanayi dünyası için hayati değere sahip, yaygın kullanılan kimyasal elementlerdir. Akıllı telefonlardan elektrikli araç bataryalarına, savunma sistemlerinden tıbbi cihazlar ile ileri görüntüleme sistemlerine kadar pek çok ileri teknoloji ürününün üretiminde bu elementlere zorunlu olarak ihtiyaç duyulur.

Bu değerli element grubu; Skandiyum (Sc), İtriyum (Y), Lantan (La), Seryum (Ce), Praseodim (Pr), Neodimyum (Nd), Prometyum (Pm), Samaryum (Sm), Evropiyum (Eu), Gadolinyum (Gd), Terbiyum (Tb), Diprosyum (Dy), Holmiyum (Ho), Erbiyum (Er), Tulyum (Tm), İterbiyum (Yb) ve Lutesyum (Lu) olmak üzere toplam 17 elementten oluşur. Türkiye'nin bu elementleri ulusal kaynaklarla işleyebilmesi, teknolojik bağımsızlık yolunda önemli bir adım anlamına geliyor.