Tarım ve Orman Bakanlığına TMO sorusu

 CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyon Üyesi Ömer Fethi Gürer, Tarım ve Orman Bakanlığına, deprem bölgesinde TMO’ya ait kullanım dışı kalan stoklama alanlarını sordu. 

Gürer’in önergesini yanıtlayan Bakan İbrahim Yumaklı, deprem bölgesinde kullanım dışı kalan TMO deposu olmadığını açıkladı. 

Cumhurbaşkanlığı Strateji Başkanlığının bölge raporunda ise TMO’nun deprem bölgesinde, büyük bölümünün yıkık olan depolarının bulunduğu yer aldı.

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, iki kurum arasındaki farklılığı “Birbirlerinin raporlarından da haberleri yok mu?” diye yorumladı.

 TARIM BAKANLIĞINA TMO SORULARI 

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köy İşleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Tarım ve Orman Bakanlığına, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) ile ilgili sorular yöneltti. 

TMO’NUN İŞLEVSİZ DEPOSU VAR MI?

CHP Niğde Milletvekili Gürer, önergesinde şu soruların yanıtlanmasını istedi: “TMO tarafından 2022 ve 2023 yılında ithal edilen buğday ve arpa miktarı ne kadardır?

Ülkemizde TMO ve lisanslı depolardaki mevcut buğday ve arpa stoku ne kadardır?

TMO’ya ait depo, silo vb. stoklama alanı sayısı kaçtır? 

Lisanslı depoculuk 42 ilde uygulandığına göre diğer illerde TMO’nun yeterli stoklama alanı mevcut mudur?

Son 20 yılda Niğde’nin Bor ilçesinde TMO alım merkezi örneğinde olduğu gibi işlevsiz kılınıp devre dışı bırakılan; ofis binası, depo ve silo sayısı kaçtır?

Deprem bölgesinde TMO’ya ait kullanım dışı kalan stoklama alanı sayısı kaçtır? 

Stokta zarar gören ürün bedeli ve miktarı nedir?

TMO’ya randevulu olarak ürününü getiren çiftçiden alım yapıldığında 30 günde ödeme verildiği dikkatleri çekmektedir. Borçlu çiftçinin tarlasında hasadını yaptıktan sonra ürün bedelini hemen alabilmesi için tüccardan başka satış yapabileceği alan bulunmamaktadır. TMO tarafından tarla hasatında ürün alımı için bir çalışma yapılması planlanmakta mıdır?

TMO’ya götürülen ürünlerin mazot, nakliye, yükleme boşaltma işçiliği masrafları ve zayiatları dikkate alındığında taban fiyata ek primin çiftçi için cazip ve yeterli gelmemesi ve ürününü tüccara satmak zorunda olması küçük aile tipi işletmeler için mağduriyet yaratmıyor mu?”

 CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in önergesine yanıtlar gibi yapan Bakan İbrahim Yumaklı, yurt içi piyasalardaki arz ve talep dengesini takip eden TMO’nun, fiyat istikrarının sağlanması amacıyla, gerekli halde ihale yoluyla ithalat yapma hakkına sahip olduğunu, ancak yakın tarihte planlanan bir buğday ithalat ihalesinin bulunmadığını açıkladı.

 Ülkemizde 2023-2024 sezonu buğday üretiminin, geçen yılın yüzde 3,8 üzerinde ve 20,5 milyon ton seviyesinde olduğuna dikkat çeken Bakan Yumaklı, “TMO stokları, lisanslı depolardaki ve özel sektör elindeki stoklar dikkate alındığında, yeni sezonda piyasalara ürün arzının kesintisiz sürdürülmesine yönelik yeterli miktarda buğday stoku bulunmaktadır” dedi.

TMO’NUN ALIM SİSTEMİNE SAATLİK DEĞİL GÜNLÜK RANDEVU ALINIYOR 

TMO alımı randevu sisteminde, saatlik değil günlük randevu alınabildiğine işaret eden Bakan Yumaklı, randevu gününde TMO’ya ürünlerini getiren üreticilerin ürünleri, teknik aksaklıklar olması dışında aynı gün teslim alındığını belirtti.TMO’nun işyeri ve lisanslı depolarının olmadığı yerlerde geçici alım noktalarının oluşturularak alım yapıldığını söyleyen Bakan Yumaklı, ürün arzının yoğun olduğu noktalarda TMO depolama alanlarının yeterli olması halinde, kapalı depo ve açık yığın sahalarının kiralama yoluyla ürünlerin depolanmasının bağlandığını ifade etti. 

ALIM SAYISI ARTTI 

TMO tarafından son 20 yıl içinde aktif çalışma sergileyen herhangi bir tesisin devre dışı bırakılmadığını anlatan Bakan Yumaklı, 2022 yılında 510 olan alım sayısının 2023 yılında 603’e yükseldiğini açıkladı. 

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Bakanın verdiği bu verilerin gerçeği yansıtmadığını ifade ederek yalnız Niğde Bor ilçesi faal ve aktif TMO bina ve depolarının devre dışı bırakılıp idari binaların yıkıldığını, depoların ise satıldığını, yine aktif Niğde Merkez Höyük TMO depolarının satıldığını söyledi. Bu yıl TMO Höyük deposunun yıllar sonra satıldığı fiyata yakın kiralandığı ifade eden Gürer, “Ülke genelinde benzer çok sayıda örnekten söz ediliyor. Bakanlık bu konuda gerçeği çarpıtıyor tıpkı günlük randevu alındığı sözlerinde olduğu gibi gerçek farklı, ifadeler yanıltıcı. Çiftçi bu yıl TMO randevu alabilmek için günlerce uğraştı” dedi.

TMO YİNE RESMİ VERİLERİ VERMEKTEN KAÇINDI 

6 Şubat depremlerinin yaşandığı bölgelerde, TMO’ya ait zarar gören ürünün bulunmadığını vurgulayan Bakan İbrahim Yumaklı, deprem bölgesinde mülkiyeti TMO’ya ait kiralık durumdaki Nurdağı Silo Tesisleri haricinde kullanım dışı olan TMO deposunun olmadığını bu noktalarda alımlar konusunda herhangi bir sıkıntı yaşanmadığını belirtti. 

CUMHURBAŞKANLIĞI STRATEJİ BAŞKANLIĞNIN RAPORU

Tarım ve Orman Bakanlığından gelen yanıtın aksine, Cumhurbaşkanlığı Strateji Başkanlığının deprem bölgesi raporunda ise çok sayıda TMO deposunun yıkık ya da kısmen kullanılmaz durumda olduğu yer alıyor.

Cumhurbaşkanlığı Strateji Başkanlığının verilerinde Adana, Diyarbakır, Gaziantep, Kahramanmaraş ve Hatay'da bulunan özel sektöre ait 558.250 ton kapasiteli 12 ürün deposunun kapasite olarak yüzde 26,1'i ağır hasarlı, yüzde 33,4'ü orta hasarlı ve yüzde 40,6'sı ise az hasarlı olduğu, bu hasarların toplam maliyetinin 221 milyon TL (11,7 milyon dolar) olduğunun tahmin edildiği belirtildi.

Bölgede TMO’ya ait toplam 315 bin 100 on kapasiteli 18 deponun kapasite olarak yüzde 9,5’inin yıkık, yüzde 22,1’inin orta hasarlı, yüzde 64,4’nün az hasarlığı olduğuna dikkat çekilen Cumhurbaşkanlığı Strateji Başkanlığı raporunda toplam hasarın 816 milyon TL (4,3 milyon dolar) olduğuna da vurgu yapıldı. 

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer ise TMO aracılığıyla Tarım ve Orman Bakanlığının verdiği yanıtla, Cumhurbaşkanlığı Strateji Başkanlığı raporu arasında çok büyük farklılıklar olduğuna dikkat çekti. Kurumlar birbirinden haberi yok mu? Kime inanacağız” dedi.

TMO’nun önceki soru önergelerine de kaçamak yanıtlar verdiğini anımsatan CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “TMO; sorularımızda ithalat ile ilgili resmi verileri yine vermedi. TMO ithalatçı bir kuruluşa döndürüldü. Yılın ilk 6 ayında 5,5 milyon ton hububat ithal ettiği için depoları dolu olduğundan hasat dönemi ülke çiftçisinin ürününü almamak adına her yol denendi. Çiftçi mağdur edildi ” değerlendirmesinde bulundu.