Sosyal medya fenomenlerinin ‘vergi’ oyunu

Türkiye’de son dönemlerde bir hayli popüler olan sosyal medya fenomenliği, devletin vergi kaybına neden oluyor. 

Sosyal medya fenomenleri, devlete vergi vermemek için çeşitli yolları seçerken, ödemeleri ya elden ya da başka birisinin hesabı üzerinden tahsil ediyorlar. 

Gençler arasında bir hayli yaygın olan ve meslek haline gelmeye başlayan sosyal medya fenomenliği yapan kişiler, ücret karşılığında aldığı reklamlardan vergi ödememek için işbirliği ve sponsorlu içerik adı altında yayınlar yapıyor. 

22 MİLYAR LİRANIN 10 MİLYARI YAYINCILARA

Alternatif para kazanma yöntemi olarak bilinen Influencer ve sosyal medya fenomenliği Türkiye’de  hızla yayılıyor. Türkiye Gazetesi’nin haberine göre, ülkemizde 100 binin üzerinde sosyal medyadan para kazanan yayıncı bulunuyor. Özellikle gençlerin rağbet ettiği bu alan, markaların ürün tanıtımları için kullanılıyor. Ancak bu pazardan elde edilen gelirlerin yüzde 80’i kayıt dışı ve vergiye tabi değil... Türkiye’de dijital reklam pastasının büyüklüğü 22 milyar lirayı buluyor. Bu pastanın 10 milyar liralık kısmı sosyal medya yayıncılarına aktarılıyor.

Bu yayıncılar; Instagram, YouTube, TikTok ve Twitch gibi kanallar vasıtasıyla her sektörden reklam alıyor. İlgili bakanlıklar 2021 yılında sosyal medya gelirlerinin vergiye tabi olması için bir düzenlemeyi devreye aldı. Buna göre bu işten para kazananlar; her mükellef gibi KDV, gelir vergisi, geçici vergi ve bu vergilerin damga vergisini ödemeleri gerekiyor. Ancak yayıncılar vergi düzenlemesinin etrafından dolaşmayı başarıyor.

Bakanlık 2021 ’de aldığı karar ile; Sosyal medya yayıncılarının Türkiye’de bir banka hesabı açmalarını, reklam gelirlerini burada tutmalarını mecburi kıldı. Aynı şekilde ürün tanıtımlarında ’reklam’ ’işbirliği sponsorlu içerik’ gibi hastag’ler konulmasını mecburi hale getirdi. Ancak yayıncıların büyük kısmı bunu ’örtülü’ reklam olarak vergiden kaçırmayı başarıyor. Örneğin bir marka yayıncı ile anlaşarak ürünlerini tanıtmasını istiyor. Yayıncı ise ’işbirliği’ hastag’i koymadan, ürünü kendi satın almış gibi paylaşımlarda bulunuyor. Bu sayede bakanlığın sosyal medya birimlerine yakalanmıyor.

Aynı şekilde markalardan alınan ödemeler de farklı hesaplar aracılığıyla fenomen kişiye aktarılıyor. Yayıncı reklam ücretini kendi hesabına değil, başka bir hesaba aktarılmasını istiyor. Bazı yayıncılar ise direkt elden ödeme alıyor. Ortalama bir yayıncı tüm kanalları kullanması durumunda ayda 100 bin lira ve üzerinde para kazanabiliyor. Bu rakam kişinin popülerliğine göre değişebiliyor. Yalnızca bir post veya story paylaşımı için 5 bin lira ile 40 bin lira arasında ücret talep ediliyor. Markalar ise iyi geri dönüş almaları nedeniyle bu rakamları yayıncılara ödüyor. Devletin vergi kaybı ise milyar liraları buluyor.