Niğde’nin Deprem Gerçeği: Akademisyenlerden çarpıcı açıklamalar

İstanbul’da meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki depremin ardından Türkiye genelinde deprem gerçeği bir kez daha tartışılmaya başlandı. 

Niğde Anadolu Haber olarak, Niğde’nin jeolojik yapısı, Niğde’deki yapılaşma durumu ve Niğde’nin deprem riskine yönelik soruları Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü akademisyenlerine sorduk. Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mustafa Korkanç ve Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Sönmez, yaptıkları açıklamalarda Niğde’nin jeolojik özellikleri, olası riskler ve alınması gereken önlemler hakkında önemli değerlendirmelerde bulundu.

“NİĞDE KAYA ZEMİNİ ÜZERİNDE OTURUYOR”

Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Sönmez, Niğde’nin yerleşim alanının jeolojik yapısının büyük oranda volkanik kayaçlardan oluştuğunu belirtti. 

Dr. Öğr. Üyesi Sönmez, “Niğde bölgesi geçmiş dönemlerde volkanik aktivite açısından son derece zengin bir bölge. Niğde yerleşim alanının önemli bir bölümü sağlam kaya olarak nitelendirebileceğimiz, volkandan çıkan malzemenin yeryüzüne düştükten sonra katılaştığı, tüf ve ignimbrit dediğimiz bir zemin üzerine oturuyor. Düzlük alanlar ise alüvyon ya da yamaç molozu dediğimiz son derece zayıf, üzerindeki yapılar açısından risk teşkil eden gevşek malzemeden oluşuyor.” dedi. 

İSTANBUL DEPREMİ NİĞDE’Yİ ETKİLER Mİ?

Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Sönmez, olası İstanbul depreminin Niğde’yi etkilemeyeceğini söyledi. 

Dr. Öğr. Üyesi Sönmez, “İstanbul ve çevresinde meydana gelen veya gelebilecek deprem Niğde bölgesini etkilenmez, bunu net bir şekilde ifade edebiliriz. Çünkü bir fay sisteminin herhangi bir kesiminde meydana gelen bir depremin başka bir fay sistemini etkileyebilmesi çok zor. İstanbul bölgesini etkileyebilecek depremleri üreten, meşhur Kuzey Anadolu Fay Sistemi. Niğde ve çevresini etkileyebilecek, daha doğrusu, geniş anlamda İç Anadolu Bölgesi'ni etkileyebilecek fay sistemleri ise tamamen farklı. Tuz Gölü Fay Sistemi ve Ecemiş Fay Zonu. Dolayısıyla, İstanbul bölgesini etkileyen veya etkileyecek herhangi bir deprem Niğde bölgesini etkilemez.” diye konuştu. 

BELEDİYELERE ÇAĞRI

Dr. Öğr. Üyesi Sönmez, belediyelere çağrı yaparak Niğde’nin mikro bölgeleme haritasının çıkarılması gerektiğini belirtti. Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Sönmez, “Belediyelere çok önemli görevler düşüyor. Belediyenin öncülük etmesiyle, Niğde yerleşim alanının mikro bölgeleme haritasının, yani yerel anlamda ayrıntılı jeolojik haritalamasının yapılması lazım. Hangi mahallede hangi birimler var? Çünkü her birimin depreme karşı sarsıntı meydana getirme potansiyeli farklıdır. Alüvyonlar, bir deprem meydana geldiğinde, depremin sarsıcı etkisini yapıya daha fazla yansıtır, dolayısıyla daha fazla hasar oluşmasına ve can kaybına yol açar. Ama kayanın, deprem meydana geldiğinde oluşan sarsıntıyı yapıya yansıtması daha azdır.” şeklinde konuştu. 

“NİĞDE’Yİ ETKİLEYEBİLECEK 2 TANE FAY VAR”

Niğde’nin depremselliğine de değinen Dr. Öğr. Üyesi Sönmez, Niğde’yi etkileme ihtimali bulunan 2 tane fay zonunun olduğunu belirtti. Dr. Öğr. Üyesi Sönmez, “Niğde bölgesini ve İç Anadolu Bölgesi'ni etkileyebilecek 2 tane önemli fay var. Tuz Gölü'nün kuzeyinden başlayıp Kemerhisar’a kadar uzanan, hatta bana göre Çamardı’ya kadar uzanan bir aktif fay var, Tuz Gölü Fay Zonu. Diğeri kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda yaklaşık 300 kilometre uzanan, Erciyes Dağı'ndan Mersin'e kadar uzanan Ecemiş Fay Zonu. İkisi de aktif. Niğde bölgesinde yaşayan insanlar açısından rahatlatıcı bir unsur var. Fayların türleri var ve her fay türünün deprem üretme potansiyeli birbirinden farklı. En yıkıcı, en fazla hasara ve can kaybına yol açan depremler üreten faylar, doğrultu atımlı faylardır. Tuz Gölü ve Ecemiş faylarında ise düşey atım da var.”

YILLIK KAYMA MİKTARI DEPREMİ ETKİLİYOR

Fay zonlarının deprem periyotlarının (deprem tekrarlama aralıklarının) yıllık kayma miktarıyla ilişkili olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Sönmez, “Tuz Gölü fay zonunda yapılan çalışmalar yıllık kayma miktarının 0.046 milimetre olduğunu gösteriyor. Ecemiş Fay Zonunda yapılan çalışmalar ise, bu fay zonundaki kayma miktarının 0,8 milimetre civarında olduğunu gösteriyor. Bir fayın ne kadar aralıklarla deprem üretebileceği ne kadar büyük deprem üretebileceği yıllık kayma miktarı ile de ilişkilidir. Ayrıca uzunluğu ile de ilişkilidir. Kuzey Anadolu Fay Zonu’nda yıllık kayma miktarı 20 ile 25 milimetre arasında; Doğu Anadolu Fay Zonu’nda yıllık kayma miktarı ise 10 ila 15 milimetre civarında. Tuz Gölü ve Ecemiş faylarında yıllık kayma hızları az olduğu için depreme yol açan enerji daha uzun bir zaman süresinde birikiyor. Dolayısıyla deprem üretme periyodu da son derece geniş oluyor. Tuz Gölü Fay Zonu’nun deprem tekrarlama aralığının 10390 yıl olduğu ve 6-6.8 büyüklüğünde deprem üretebileceği; Ecemiş Fay Zonu’nun deprem periyodunun ise 5-10 bin yıl olduğu ve 6-7 büyüklüğünde deprem üretebileceği öngörülüyor.” ifadelerini kullandı. 

DEPREM HARİTASI YENİLENDİ

Türkiye’nin Deprem Tehlike Haritası’nın yakın bir zamanda yenilendiğini dile getiren Dr. Öğr. Üyesi Sönmez, haritaya göre Niğde ve çevresinde deprem tehlikesinin düşük olduğunu söyledi. Dr. Öğr. Üyesi Sönmez, “Türkiye'nin Deprem Tehlike Haritası yakın bir zamanda yenilendi. Haritaya baktığımız zaman, koyu renkteki alanlar deprem riskinin yüksek olduğu alanlar. Renklendirmeye baktığımızda Niğde ve çevresinde deprem tehlikesinin düşük olduğunu görüyoruz. Niğde Bölgesi'nin yer ivmesinin 0,05 ile 0,15 arasında değiştiğini, dolayısıyla risksiz bir alan olarak haritalandığını görüyoruz. Yer ivmesi deprem esnasında yerin ne kadar hızlandığının bir ifadesidir. Bu yer ivmesi değerlerine rağmen, yer kabuğunun ve fayların karmaşık yapıda olduğunu ve her zaman sürpriz yapma ihtimallerinin mevcut olduğunu vurgulamak gerekir” diyerek sözlerini sonlandırdı.

“DEPREM TEDİRGİNLİK DEĞİL, ÖNLEM İSTER”

Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mustafa Korkanç ise, depremin tedirginlik değil, önlem istediğini ifade etti.  Prof. Dr. Korkanç, “Niğde'ye zemin anlamında baktığımızda kayalık ve ayrık zeminimiz var. 6 Şubat depremini geçirdik 2 yıl önce. Depremin odağı bize çok uzak olmasına rağmen, şehir merkezinin bazı mahallelerinde orta hasarlı, ağır hasarlı yapılar gördük. Zemin koşullarıyla alakalı bir durumdu, bunun yanında bir de binanın yapım kalitesi de çok önemli tabii ki. İnsanların tedirgin olmasını istemiyoruz, ama deprem tedirginlik değil önlem ister. Bu bağlamda da yerel zemin koşullarının zayıf olduğu bölgelerde, zemin özelliklerinin iyi araştırılması, buna uygun yapı stoklarının oluşturulması lazım. Yapı stoğunun projelendirilmesinin iyi yapılması ve işçiliklerin iyi yapılması, kontrollerin son derece titizlikle yapılması gerektiğini söyleyebiliriz.” dedi.

“İMAR PLANLARINDA REVİZYONA GİDİLDİ”

Prof. Dr. Mustafa Korkanç, Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından Niğde’de imar planlarında revizyona gidildiğini anlattı.  Prof. Dr. Korkanç, “Mevki anlamında Kayabaşı bölgeleri zemin olarak daha iyi, adı üzerinde. Geçmiş yerleşimlerin bu bölgede olup daha az katlı olduğu, son yıllarda yüksek katlı yapıların ovaya, eski bağlık, bahçelik alanlara kaydığını söyleyebiliriz. Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonra belediye imar planlarında bazı revizyonlara gitti. Daha titizlikle zemin etüt raporlarını kontrol ettiğini, yapıda bazı özel durumların olması gerektiğine, mimari projelerdeki değişikliklere dikkat ettiklerini biliyorum. Depreme hazırlık açısından, özellikle afetlerin en önemlisi, en sıkıntılısı, en can alıcısı olan depreme hazırlık açısından mikro bölgeleme çalışmalarının bir an evvel yapılması gerektiğini söyleyebilirim.” diye konuştu.

57280f0b02f5-db64-4891-87d1-a4aa2ecf3826.jpg image widget. Press Enter to type after or press Shift + Enter to type before the widget