İyot Eksikliği: Nedir, Belirtileri Nelerdir ve Nasıl Önlenir?

Ancak, iyot eksikliği dünya genelinde yaygın bir sorundur ve ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. İşte iyot eksikliği hakkında bilmeniz gerekenler.

İyot Eksikliği Nedir?

İyot, bazı gıdalar yoluyla vücuda alınır ve hızla bağırsaklardan emilerek tiroit hormonlarının yapımında kullanılır. Boynun ön tarafında bulunan kelebek şeklindeki tiroit bezi, bu iyodu tiroit hormonlarına dönüştürür. Günlük alınması gereken iyot miktarı yaşa ve duruma göre değişir: çocuklarda 90-120 mikrogram, yetişkinlerde 150 mikrogram, hamile veya emziren kadınlarda ise yaklaşık 250 mikrogram. İyotun doğrudan alımı olmadığından, besinler yoluyla temin edilmesi gerekir.

İyot Eksikliği Belirtileri

İyot eksikliği guatr ve hipotiroidi gibi önemli sağlık sorunlarına neden olabilir. Belirtileri arasında şunlar yer alır:

• Halsizlik, sürekli uyku hali
• Dikkat dağınıklığı
• Depresyon
• Kilo alma
• Ciltte kuruluk
• Saç dökülmesi
• Tırnakların kolay kırılması
• Terlemede azalma
• Üşüme
• İştah azalması
• Eklemlerde ağrı
• Ellerde uyuşukluk hissi
• Kas krampları
• Guatr
• Tansiyon düşüklüğü/yüksekliği
• Çocuklarda boy kısalığı ve zeka geriliği
• Kolesterol seviyesinde artış
• Çocuk sahibi olamama, düşük yapma
• Adet dönemlerinde düzensizlik
• Özellikle gözaltları olmak üzere tüm vücutta şişlik, ödem
• Bağışıklık sisteminin bozulması

İyot Eksikliğinin Nedenleri

İyot eksikliğinin başlıca nedenleri arasında yeterince iyot alınamaması ve toprağın iyot açısından fakir olması bulunur. Deniz ürünleri, yumurta ve et gibi gıdalar iyot bakımından zengindir, ancak bu besinlerin tüketiminin yetersiz olduğu bölgelerde iyot eksikliği daha yaygın görülür.

İyot Eksikliğinde Görülen Hastalıklar

İyot eksikliği büyüme geriliği, zeka sorunları, guatr, tiroit nodülü ve hipotiroidi gibi birçok hastalığa yol açabilir. Gebelikte yaşanan iyot eksikliği düşük, ölü doğum, erken ve düşük ağırlıklı doğum, bebekte zeka geriliği ve daha birçok soruna neden olabilir. Ayrıca, iyot eksikliği olan çocuklar nükleer kazalarda radyoaktif iyottan daha fazla zarar görebilir ve tiroit kanseri riskiyle karşı karşıya kalabilir.

İyot Eksikliği Nasıl Giderilir?

İyot eksikliğini önlemek ve gidermek için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir:

• İyotlu Tuz Kullanımı: İyotlu tuz kullanımı iyot eksikliğinin kontrol edilmesinde en etkili yöntemlerden biridir. İyotlu tuz, ışık, ısı ve nemden etkilenmemesi için renkli ve kapaklı bir kapta, kuru bir ortamda saklanmalıdır.
• Deniz Ürünleri, Yumurta ve Et Tüketimi: Balık ve diğer deniz ürünleri, süt, yumurta ve et gibi iyot açısından zengin gıdaların tüketimi iyot eksikliğini önler.
• İyot Takviyesi: Gereken durumlarda doktor kontrolünde iyot içeren tablet veya damlalar kullanılabilir.

İyot Eksikliğini Önlemek İçin Ne Yemeli?

İyot eksikliğini tamamlamak için tuz alımını artırmak yerine, iyot içeren diğer besinlerin tüketilmesi daha doğru bulunur. Balıklar, istiridye, karides, ıstakoz ve deniz yosunları gibi deniz canlıları, ıspanak, şalgam, pazı, kabak, sarımsak ve kuru fasulye gibi sebzeler ve çilek gibi meyveler iyot açısından zengindir. Süt ve süt ürünleri de önemli iyot kaynaklarındandır.

İyot Testi

Guatr sıklığının yanı sıra, idrar iyot konsantrasyonu, yeni doğan TSH düzeyleri ve tiroglobulin ölçümleri iyot eksikliğinin saptanmasında kullanılan yöntemler arasında yer alır.

İyot eksikliği, basit önlemlerle önlenebilecek bir sorun olup, sağlıklı bir yaşam için yeterli iyot alımına dikkat edilmelidir.