İğde Nedir, Faydaları ve Yan Etkileri

 Hem tadı hem içeriği sebebiyle birçok kişi tarafından tüketilir. Gelin, "İğde nedir, nasıl kullanılır? İğde tozu faydaları nelerdir?" gibi soruların cevaplarını birlikte inceleyelim.

İğde Nedir?
İğde, "İğdegiller" familyasına ait küçük bir ağacın meyvesidir. Latince adı olan Elaeagnus, zeytin ağacı anlamına gelen "elaia" ve saf anlamına gelen "agnos" kelimelerinden türetilmiştir. İğde halk arasında rus zeytini, gümüş meyvesi veya yabani zeytin olarak da adlandırılır.

Batı ve Orta Asya başta olmak üzere dünyanın pek çok yerinde yetişen iğde, Türkiye'de de çeşitli bölgelere yayılmıştır. Kökünde azot depolayabilme özelliğiyle verimsiz topraklarda dahi yetişebilir.

İğde meyvesi yaklaşık 6 metreye kadar uzayabilen, kışın yaprağını döken kısa boylu ağaçlarda yetişir. İğde ağacının sarı-beyaz renkte ve hoş kokulu çiçekleri bulunur. Meyveler 1 ila 1,7 cm uzunlukta, turuncu-kırmızı renkte gümüş pullarla kaplı, küçük kiraz benzeri ve çekirdeklidir. İğde meyvesi 1 cm genişliğinde ve tatlıdır, Bununla beraber kuru ve unlu bir dokuya sahiptir.

İğdenin Faydaları
İğde, içerdiği zengin bileşenlerle vücuda birçok yarar sağlar. İğdenin meyvesi, çiçeği, yaprağı ve kabuğu geleneksel olarak çeşitli hastalıkları ve bu hastalıkların semptomlarını iyileştirmek için kullanılmıştır. İğdenin faydalarından bazıları şunlardır:

İçerdiği C vitaminiyle hastalıklarından korunmaya yardımcı olabilir.
Sindirim sistemine olan olumlu etkisiyle mide şişkinliğine iyi gelebilir.
Antioksidan özelliği sayesinde toksinleri uzaklaştırarak bağışıklık sistemini güçlendirebilir.
Böbrek hastalıklarında fayda gösterebilir.
Zihinsel yorgunluğa iyi gelebilir.
Ağız içini temizleme özelliğiyle ağız ve diş sağlığının korunmasına destek verebilir.
İdrar tutamama ve sık idrara çıkma rahatsızlığı yaşayanlarda olumlu etkiler gösterebilir.
Öksürüğün rahatsız edici etkilerine fayda sağlayabilir.
Depresyona iyi gelebilir.
Antibakteriyel etkisiyle vücudun bakterilere karşı korunmasına destek verebilir.
Yanıkların ve geçmeyen yaraların iyileşmesine yardım edebilir.
Saç ve tırnak sağlığının korunmasına destek sağlayabilir.
İğdenin Zararları
İğde doğal bir meyvedir ancak fazla tüketildiğinde veya başka bazı durumlarda istenmeyen etkiler yaşanmasına neden olabilir. Bu etkilerden bazıları şunlar olabilir:

Kabızlığa neden olabilir.
Şeker seviyelerini yükseltebilir.
Ağız kuruluğuna sebep olabilir.
İğde Nasıl Tüketilir?
Doğal olarak fonksiyonel bir meyve olan iğde, birden çok şekilde tüketilebilir. İğdenin alternatif tüketim şekilleri şöyle sıralanabilir:

Olgunlaşan meyveler tek başına atıştırmalık olarak yenebilir.
Çeşitli yöntemlerle macun hâline getirilebilir.
Ağız gargarası olarak kullanılabilir.
Soğuk sıkım yağ formunda tüketilebilir.
İğde Hangi Hastalıklara İyi Gelir?
İçerdiği yararlı bileşenlerle şifalı özelliklere sahip iğdenin iyi geldiği hastalıklardan bazıları şunlardır:

Bağırsak düzenini sağlayıcı özelliği nedeniyle ishal tedavisinde kullanılan besinlerden biridir.
Damarlardaki kolesterol seviyesinin düşürülmesine yardım edebilir.
Damar çeperinin esnekliğinin korunmasına ve sağlam kalmasına destek olur.
Soğuk algınlığı ve grip hastalıklarına iyi gelebilir.
Mide bulantısı ve kusmaya iyi gelebilir.
Egzama hastalığının iyileşmesinde etkili olabilir.
Vajinal kuruluk ve göz kuruluğu gibi hastalıkların tedavisinde etkili olabilir. 
Kaynatılmış İğde Suyunun Faydaları
İğdenin taze dallarının sıcak suda kaynatılıp harici kullanımı siğillerin giderilmesinde faydalı olabilir. Ayrıca sindirim sistemini rahatlatıcı etkisi vardır.

Kuru İğde Nasıl Yenir?
İğde kurutularak kuru meyve olarak tüketilebilir. Bunun dışında reçel veya marmelatı yapılarak tüketilebilir. Pasta ve kurabiye gibi tatlılara eklenerek de yenebilir.

İğde Nasıl Saklanır?
İğde taze, kuru ve toz olmak üzere çeşitli formlarda tüketilebilen besinlerden biridir. Taze iğde meyvesi oda sıcaklığında birkaç gün taze kalabilir. Uzun süre tazeliğini koruması içinse buzdolabının sebze bölümünde muhafaza edilebilir. Kuru ve toz formundaki iğdenin ise güneş almayan serin ve kuru bir yerde saklanması gerekir.

İğde Çeşitleri Nelerdir?
Birbirinden farklı özelliklere sahip birçok iğde çeşidi bulunur. İğde çeşitlerinden bazıları şunlardır:

Elaeagnus Angustifolia: Sarı-kahverengi renkte ve zeytin büyüklüğünde meyveleri olup yenilebilir bir türdür. Bağ ve bahçe kenarlarında çit bitkisi olarak da kullanılır.
Elaeagnus Umbellata Japon iğdesi (Güz zeytini): Sarımtırak beyaz çiçeklere sahiptir. Yeşil-sarı meyveleri olgunlaştığında kırmızıya dönüşür.
Hippophae Rhamnoides Yabani iğde (Yalancı iğde): Bu iğde türü dağlık alanlarda, göl ve akarsuların kıyılarında, kumlu ve taşlı bölgelerde yetişir. Meyvesi kırmızı veya sarımsıdır. Küçük çekirdeklidir ve ekşi bir tadı vardır.
Elaeagnus Ebbingei Viveleg Süs İğdesi: Parlak alacalı yeşil, uzun, oval, arkası gümüşi renkli yaprakları vardır. Fragrant krem-beyaz çan çiçekleri olup bu çiçekler sonradan tadı hoş kırmızı meyvelere dönüşür.
İğde Besin Değerleri
İğde, içerdiği birçok vitamin ve mineral bileşenleriyle besin değeri yüksek bir gıdadır. 100 gram iğde meyvesinin besin değerleri şöyle sıralanabilir:

Kalori: 66 kalori
Karbonhidrat: 15,4 gr
Protein: 0,9 gr
Yağ: 0,2 gr
Lif: 3,8 gr
Şeker: 10,7 gr
C vitamini: 35 mg
K vitamini: 2,2 mcg
Potasyum: 444 mg
A vitamini: 380 IU

İğde Çiçeği Faydaları
İğdenin hoş kokulu çiçekleri, güçlü bir antioksidan olan flavonoid bileşiklerinden oluşur. Bu sayede oksidatif stresi ve dejeneratif hastalık riskini azaltabilir. Yüksek ateşi düşürmeye de yardımcı olabilir.

İğde Yaprağı Faydaları
İğde yaprakları insan sağlığına faydalıdır. Bu faydalardan bazıları şunlardır:

Yaraların iyileşmesine yardım edebilir.
Öksürüğü hafifletebilir.
İdrar söktürmede etkili olabilir.

İğde Macunu Faydaları
Öğütülmüş iğde çekirdeğinin balla karıştırılmasıyla macun hazırlanabilir. Bu macunun faydalarından bazıları şunlardır:

Kas ve eklem ağrılarına fayda sağlayabilir.
Enerji vererek stres ve yorgunluk belirtilerini azaltabilir. 
Çatlak ve kırıkların kısa sürede iyileşmesinde etkilidir.

İğde Sirkesi Faydaları
İğde sirkesi insan sağlığı için faydalı olabilir. Sağladığı yararlar şu şekilde sıralanabilir:

Yüzdeki akne, sivilce ve siyah noktalarda etkilidir.
Yüksek tansiyonda tansiyonun düşmesini sağlayabilir.
Hemoroit tedavisine destek verebilir.
Saç ve cilt kuruluğunu önlemede fayda sağlayabilir.

İğde Kabuğunun Faydaları
İğde kabuğu kaynatılıp yağla karıştırıldığında donmayı engelleyebilir. Kabukların kaynatılıp çay olarak demlenmesi, safra kesesi sorunlarına ve böbrek taşına iyi gelebilir.

İğde Tohumu Faydaları
İğde tohumu da meyvesi ve yaprakları gibi sağlığa yararlı olabilir. İğde tohumlarının faydalarından bazıları şunlardır:

Üst solunum rahatsızlıklarının iyileşmesine yardımcı olur.
Kemik gelişimine destek verir.
Vücut direncini artırıcı etkisi vardır.

İğde Suyunun Faydaları
İğde meyveleri kaynatılarak elde edilen su, sindirim sitemini rahatlatabilir.

İğde Kokusunun Faydaları
İğde kokusunun kadınlarda afrodizyak etkileri olabilir.

İğde Yağının Faydaları
Hücre yenileyici ve antioksidan özellikleriyle cilt esnekliğini korur.
Ciltteki yaşlanma belirtilerini yavaşlatabilir.
Cilt lekelerine iyi gelir.
Saç derisinin nemlendirilmesine yardımcı olur.
İğde Çayı Faydaları
İğde çayı, idrar yaparken ağrı ve yanma gibi semptomları olan dizüri rahatsızlığına iyi gelebilir.

İğde ve Hünnap Arasındaki Fark
İğde ve hünnap birbirlerine benzeseler de aynı meyve değillerdir. Bilimsel adı Ziziphus Jujuba Mill olan hünnap, Çin’e özgü bir meyvedir ve Çin hurması olarak adlandırılır. İğde ve hünnap farklı familyalara aitlerdir.

İğde Çekirdeği Tozu Nedir?
İğde çekirdeği tozu, iğde meyvesinin çekirdeğinin öğütülmesiyle elde edilir. İçeriğinde E vitamini, antioksidanlar, polifenoller, proteinler, lifler ve mineraller barındırır.

İğde Çekirdeği Tozu Faydaları
İğde çekirdeği tozu genel olarak vücudun tüm yapılarına çeşitli faydalar sunar. Bu faydalardan bazıları şunlardır:

Kan basıncını düşürmeye yardım edebilir.
Bağışıklık sistemini güçlendirebilir.
Eklem rahatsızlıklarının hızlı iyileşmesine yardımcı olabilir.

İğde Çekirdeği Tozu Zararları
İğde doğal bir meyve olsa da iğde çekirdeği tozu ve benzeri doğal ürünlerin tavsiye edilen miktarda kullanılması gerekir. Gereğinden fazla kullanmak bazı etkilere yol açabilir. İğde çekirdeği tozu gibi doğal ürünleri kullanmadan önce doktora danışılması faydalı olacaktır.

İğde çekirdeği tozu zararlarından bazıları şunlardır:

İçerisindeki glukoz ve fruktoz nedeniyle aşırı kullanımı diyabet hastaları için zararlı olabilir.
Lifli bir meyve olduğu için lifli yapıya alerjisi olanların dikkatli tüketmesi gerekebilir.

İğde Çekirdeği Tozu Nasıl Tüketilir?
İğde çekirdeği tozu yiyecek ve içeceklere eklenerek tüketilebilir. Smoothie, süt, meyve suyu gibi gıdaların içerisine katılabilir. Hamur işleri ve keklerin içerisine de eklenebilir. "İğde çekirdeği tozu nasıl kullanılır?" sorusuna bu şekilde cevap verilebilir.

İğde Çekirdeği Tozu Evde Nasıl Yapılır?
İğde çekirdeği genellikle aktarlarda güçlü öğütme makinelerinden geçirilerek toz hâline getirilir. İğde çekirdeği kurutulduktan sonra evde de öğütme makinesiyle toz hâline getirilebilir.

İğde Çekirdeği Tozu Çocuklarda Nasıl Kullanılır?

1 tatlı kaşığı tozun 1 bardak sütle karıştırılarak tüketilmesi önerilir. İstenmeyen herhangi bir duruma karşı kullanılmadan önce doktora danışılması yararlı olabilir.

İğde Çekirdeği Tozu Kaç Gün Kullanılır?

Günde bir ara öğün veya bir ana öğünde tüketilebilecek iğde çekirdeği tozu, 14 gün kullanılabilir. İğde tozunun kullanım sıklığını danışmak için bir doktordan yardım alınabilir.

İğde Çekirdeği Tozu ve Bal Karışımı Faydaları
İğde çekirdeği tozu ve bal karışımının sağlığa bazı faydaları şunlardır:

Kıkırdak üretimine destek verebilir.
Bağırsakların korunmasına yardım edebilir.
Soğuk algınlığı, grip ve nezlenin septomlarının iyileşmesine faydalı sağlayabilir.

İğde Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
İğde çekirdeği tozu boy uzatır mı?
İğde çekirdeği tozu faydaları arasında çocuklarda boy uzamasına olan olumlu etkisi sayılabilir.

İğde çekirdeği tozu kaç yaşından itibaren kullanılır?
İğde çekirdeği tozu 2 yaş üzeri çocuklar ve yetişkin bireyler için kullanıma uygundur.

İğde çekirdeği tozu yoğurt ile yenir mi?
İğde çekirdeği tozu yoğurt ve daha birçok gıdayla karıştırılıp yenebilir.

İğde çekirdeği tozu kemik erimesine iyi gelir mi?
İğde içeriğinde bulunan Omega 7 yağı, vücuttaki kolajen miktarını artırarak kemik sağlığının korunmasına fayda sağlayabilir. Dolayısıyla kemik erimesinin önlenmesinde de etkilidir.

İğde kilo aldırır mı?
İğde çekirdeğinin kilo aldırma etkisi yoktur.

İğde çayı nasıl yapılır?
İğde meyvesi veya çiçeği suda haşlanarak iğde çayı yapılabilir. Çay için gerekli malzemeler 4-5 adet iğde meyvesi ve 1 bardak sudur. Bir bardak su kaynatılır. Kaynatılan suya iğdeler atılıp meyvelerin demliğin dibe çökmesi beklenir. Meyveler dibe çöktükten sonra 5 dakika demlemeye bırakılır. Sonrasında çay süzülür ve tüketime hazır hâle gelir.

Hamilelikte iğde yenir mi?
Hamilelik dönemindeki kadınların doktora danışmadan iğde tüketmemesi önerilebilir.

İğde bebeklere ne zaman verilir?
İğde 2 yaş altı bebekler için uygun bir gıda olmayabilir. 2 yaş üstü için doktora danışarak kullanılması tavsiye edilir.

İğde çekirdeği tozu zayıflatır mı?
İçeriğindeki Omega 3 yağ asidi, metabolizmayı hızlandırarak vücudun insülin hassasiyetini artırır. Böylece vücut, glikozu yağ olarak depolamak yerine enerjiye dönüştürür ve kilo kontrolü kolaylaşmış olur. İğde çekirdeği tozu, kilo vermek isteyen kişilerin süreçlerini hızlandırıcı etki gösterebilir.

Diyette iğde yenir mi? 
İğde, sindirim sisteminin daha hızlı çalışmasını sağladığından kilo vermeye katkısı olabilir. Bu sebeple diyet listesine eklenebilir.

İğde çekirdeği yutulur mu?
İğnenin çekirdeğini yutmak mide ve bağırsak problemine neden olabilir. İğde çekirdeğinin toz hâlinde tüketilmesi daha doğrudur.