Dudak Çatlaması Neden Olur?

Özellikle kış aylarında dudak çatlaması büyük küçük herkesin sorunu olur. Kuru ve soğuk hava buna neden olurken dudakların farkında olmadan sürekli yalanması çatlamayı beraberinde getirir.
Dudak çatlaması; dudakların yüzeylerinde gözle görülür şekilde çatlaklar, yarıklar oluşması, bazen bu çatlakların kanaması ve ağrısıyla karakterize bir durumdur. Dudak derisi vücudu saran derinin en ince ve hassas tarafıdır ve yağ bezleri içermez. Bu yüzden de hasarlanmaya daha müsaittir. Çoğunlukla ciddi sebepleri olmayan dudak çatlaması, bazı durumlarda enfeksiyona işaret edebilir.

Dudak Çatlaması Neden Olur?
Dudak çatlamasının en yaygın nedenleri şunlardır;

Kuru ve soğuk hava, 
Kapalı ortamda kuru ve sıcak havaya maruz kalma, 
Güneş yanığı, 
Bazı ilaçlar, 
Rüzgâra maruziyet, 
Dudakların yalanması, 
Ağızdan nefes, 
Soğuk algınlığı, 
Dehidrasyon (sıvı kaybı),
Beslenme eksiklikleridir.
Dudak kuruluğu ve çatlaması altta yatan hastalığa, bozukluğu ve duruma göre değişebilir. Dudak çatlaması ile birlikte ağızda da şöyle belirtiler görülebilir:

Kanama
Ağrılı yara
Uçuk (tekrarlamasına neden olabilir)
Ağız kuruluğu
Boğuk ses
Kızarma ve şişme
Dudak çatlaması ile birlikte gelişebilecek diğer semptomlar ise şöyle sıralanabilir:

Susama
Genel hastalık hissi
Baş ağrısı
Vücutta döküntü
Burun tıkanıklığı ve burunla ilgili problemler
Dudak çatlaması ile birlikte görülen kısa süreli de olsa bilinç bulanıklığı ya da kaybı, bayılma, idrara çıkmama gibi bulgular altta yatan ciddi sorunlara işaret edebilir.

Ruj veya dudak kremi gibi dudaklara direkt temas eden ya da ellerimiz yoluyla dudaklara indirekt temas eden kozmetik/kimyasal ürünlere karşı alerjik reaksiyon da dudak çatlamasının nedenlerindendir.

Dudak Çatlaması Nasıl Geçer, Ne İyi Gelir?
Dudak çatlamasına karşı en iyi koruma dudakların nemini korumaktır. Dudak kuruluğu yaşamamak için bol su içerek dudak nemini korumaya çalışın. Ayrıca dudak çatlamasına karşı şu önerilere kulak verin:

Doğru Dudak Nemlendiricisi Seçin
Popüler markalar yerine dudağınız için uygun olan dudak balsamlarını tercih edin. Çünkü bazı dudak balsamları dudakları kurutan, tahrişe ya da alerjik reaksiyonlara neden olabilen maddeler içerebilir. Bazı kişiler bu ürünleri kullandıklarında karıncalanma, yanma gibi hisler yaşadıklarını ve ürünlerin işe yaradığını düşünebilir. Ancak buna aldanmayın. Bu hisler, dudakların tahriş olduğunun göstergesi olabilir. Tarçın, nane, narenciye, okaliptüs, kafur, mentol, lanolin, oksinoksat, oksibenzon, fenol, propil gallat ve salisilik asit maddeler içeren dudak ürünlerini kullanmaktan kaçının. Hint tohumu yağı, seramidler, demitikon, kenevir tohumu yağı, mineral yağlar, shea yağı, titanyum oksit veya çinko gibi güneşten koruyucu bileşenler dudakların çatlamasına iyi gelebilir. Parfümlü, kozmetik ürünler de dudaklarınızı tahriş edebilir ya da alerjik reaksiyonlara (temas egzaması) neden olabilir. Günde birkaç kez ve yatmadan önce bu ürünleri çatlamış dudaklarınıza sürün ve yumuşamasını sağlayın.

Dudaklarınızı Kış Güneşinden de Koruyun
Dudak kreminizin güneş koruyuculu olmasına dikkat edin. Kışın bile dudaklarınız çatlayabilir. Güneş, çatlamış dudaklarınızı daha kolay kurutur ve bu da uçukları tetikleyebilir. SPF 30 ve daha yüksek güneş koruyuculuğu olan ürünleri kullanmaya özen gösterin. Dışarıdayken dudak balsamınızı 2 saatte bir uygulayabilirsiniz. Dışarı çıktığınızda ağzınızı bir atkı ile kapatmanız da soğuk ve kuru havaya karşı dudaklarınızı korumaya yardımcı olur.

Bu Besinler Yardımcı Olabilir
Aloe vera, Hindistancevizi yağı, bal, salatalık ve yeşil çay gibi besinler inflamasyonu azaltmaya yardımcı olabilir. Bu besinleri içeren ürünlerin doğal olanları tercih edebilir ancak kozmetik ürünlerin temas egzamasına yol açabildiği unutulmamalıdır.

Bol Su İçin
Genel sağlığınız için su tüketmeniz gerekir. Su, kurumuş ve çatlamış dudaklarınızın da ihtiyacı olan bir yaşam kaynağıdır. Dudaklarınızı, gün içinde sık sık su içerek nemlendirebilirsiniz.

Dudaklarınıza Karşı Nazik Olun
Bazı kişiler tik gibi sebeplerle sürekli dudaklarını ısırıp yalayabilirler. Yani kişiler bunu yaptıklarının farkında olmazlar. Kuruyan dudakları yalamak o an için kurtarıcı gibi gözükse de aslında bir kısır döngü yaratır. Tükürük dudakların nemini yok eder, buharlaştıkça dudaklarınız aslında daha kuru hale gelir. Dudaklarınızı ısırıp tahriş de etmeyin.

Nemlendirici Kullanın
Özellikle uyurken ağzınızdan nefes alıyorsanız evde bir nemlendirici olması faydalı olabilir. Hem daha rahat nefes alırsınız hem de dudaklarınızın kuruyup çatlamasını engellemiş olursunuz.

“Dudak çatlaması nasıl geçer?” diye düşünürken bu önerileri evde uygulamaya çalışın. Bu önerileri 2-3 hafta uyguladığınızda dudaklarınız çatlamaya devam ederse bir dermatoloji uzmanına başvurun.

Dudak Çatlaması Hastalık Habercisi Olabilir mi?
Dudak çatlaması şikayetiyle doktora başvurduğunuzda teşhis için size şu sorular yöneltilebilir:

Ne kadar süredir dudak çatlaması yaşıyorsunuz?
Ruj gibi ürünler kullandığınızda dudaklarınız daha çok çatlıyor mu?
Yakın zamanda kullanmaya başladığınız elinize ya da dudaklarınıza temas eden herhangi bir ürün var mı?
Çatlamış dudaklarınız haricinde başka şikayetleriniz var mı?
Çatlamış dudaklarınız günden güne kötüleşiyor mu, yoksa sık sık bu sorunu mu yaşıyorsunuz?
Dudakların çatlaması uzun süreli sorunlara neden olmaz. Çatlamış dudaklar, oluşan tahriş nedeniyle bakteri veya mantar gibi enfeksiyonlara açık hale gelir. Bazen de vücuttaki sıvı kaybı dudak çatlamasıyla kendini gösterir. Teşhis edildikten sonra ona göre tedavi uygulanmalıdır. Şiddetli dehidrasyon böbrek yetmezliği, bakteriyel enfeksiyonlar, elektrolit dengesizliği, mantar enfeksiyonları gibi sonuçlara neden olabilir.

Aktinik keilit ise genellikle kronik güneş maruziyeti sonucu gelişen, tedavi edilmediğinde deri kanserine ilerleyebilen bir durumdur; dudaklarda kuruluk, renk değişimi ve pullanma ile ortaya çıkabilir.

Şiddetli dudak kuruluğu ve çatlaklar ile karakterize keilit ise Crohn gibi iltihabi hastalıklar veya enfeksiyonlara bağlı görülebilir. Diş travması, aşırı tükürük üretimi de keilite neden olabilir. Diş teli, takma diş ve emzik kullanımı buna yatkın hale getirir.

Bazı ilaçlar da dudak çatlamasının nedenleri arasındadır. A vitamini, retinoidler, lityum maddelerini içeren ilaçlar ve kemoterapi tedavisinde kullanılan ilaçlar dudaklarda aşırı kuruluk ve çatlama yaratabilir.

Sigara, yine dumanıyla hassas cildi tahriş ederek kuruma ve çatlama ihtimalini arttırır.

Genel olarak kuru bir cilt yapısına sahip olan kişiler de dudak çatlamasına daha yatkındır.