Deve Dikeni Bitkisi Nedir?

Silybum marianum yani deve dikeni Asteraceae ailesine ait mor çiçekli bir bitkidir. Deve dikeni, Meryem ana dikeni ve deve kengeli isimleriyle de bilinir. Bitki Akdeniz'e özgü olsa da Asya, Amerika ve Afrika'nın belirli bölgelerinde de yetişir. 1,5 metreye kadar uzayabilen bitkinin her yerinde keskin dikenler bulunur. Kendi kendine tohumlanan bir bitki olduğundan yabani bitkiler grubuna giren deve dikeni oldukça dayanıklıdır. Antioksidan ve antiinflamatuar özellikleri nedeniyle çeşitli hastalıkların tedavisi için alternatif tıpta sıkça kullanılır. 

Deve Dikeni Ne İşe Yarar?

Deve dikeni hakkında bilgi edinmek isteyen kişilerin en çok sorduğu sorular arasında "Deve dikeni neye iyi gelir?" gibi sorular yer alıyor. Günümüzde deve dikenine dair yapılan araştırmalar oldukça sınırlı. Bitkinin faydalarının tam olarak öğrenilmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyuluyor. Ancak deve dikeninin insan sağlığına ve bazı hastalıkların tedavisine önemli faydaları olabileceğinden de bahsediliyor.
Deve dikeni ve deve dikeni tohumununu faydalarını şöyle sıralayabiliriz:
Karaciğer Hastalıklarının Tedavisine Yardımcı Olabilir
Deve dikeni karaciğer sağlığının iyileşmesine yardımcı olabilir. Serbest radikallerle ve toksinlerle savaşarak karaciğer fonksiyonunun daha iyi olmasına katkıda bulunabilir. Ayrıca deve dikeni; siroz, hepatit B, hepatit C ve yağlı karaciğer hastalığı gibi hastalıkların tedavisinde destekleyici olarak tercih edilebilir.
Enflamasyonu Azaltabilir
Enflamasyon temelde vücudun kendini savunma mekanizmalarından biri olsa da kronik hâle gelen enflamasyon oldukça ciddi rahatsızlıklara yol açabilir. Deve dikeni bitkisi vücudun inflamatuar tepkisinden sorumlu proteinleri düzenlemeye yardımcı olabilir ve hücrelerdeki iltihaplanmayı bastırmaya katkıda bulunabilir.
Diyabet Yönetiminde Fayda Sağlayabilir
Deve dikeni kan şekerinin düşürülmesinde rol oynayabilir. İnsülin direncini ve açlık insülin düzeylerini de düşürebilir. Ancak deve dikeninin fazla kullanımı hipoglisemiye (çok düşük kan şekeri) yol açarak diyabetli bireylerin sağlığını tehlikeye atabilir. 
Bilişsel Gerilemeyi Önleyebilir
Güçlü bir antioksidan kaynağı olan deve dikeni yaşla ortaya çıkan beyin fonksiyonlarındaki gerilemeyi önlemekte etkili olabilir. Deve dikeni bu sayede Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıklara karşı da koruma sağlayabilir.
Kemik Sağlığını Koruyabilir 
Deve dikeni kemikleri güçlendirmeye yardımcı olan bir bitkidir. Ayrıca kemik kaybının azalmasına ve osteoporozun önlenmesine de katkı sağlayabilir.
Kanser Tedavisinde Destekleyici Olabilir
Deve dikeni yumurtalık ve meme kanseri tedavisinde kullanılan ilaçların etkinliğini artırabilen bir bitkidir. Ayrıca rahim ağzı ve prostat gibi kanser türlerinde kanser hücresinin büyümesinin yavaşlamasına yardımcı olabilir. Bunların yanı sıra deve dikeni karaciğer kanseri tedavisinde de tamamlayıcı olarak tercih edilebilir. Ancak bitkinin farklı kanser tedavileriyle nasıl etkileşim göstereceği henüz tam olarak bilinmiyor.
Cilt Sağlığını İyileştirebilir
Deve dikeni cildi  ve yaşlanma karşıtı bir bitki olarak bilinir. Deve dikeni sedef (kronik bir cilt bozukluğu) gibi cilt rahatsızlıklarının tedavisi için kullanılabilir. Güneş kaynaklı UVB radyasyonunun sebep olduğu cilt hasarını iyileştirebilir. Hatta cilt kanserinin önlenmesinde de faydalı olabilir.
Bunlar dışında deve dikeni akne, hazımsızlık, idrar yolu sorunları gibi rahatsızlıklar için de kullanılabilir. Safra taşlarının oluşmasını önleyebilir, alerjik astımı hafifletebilir. Fazla kiloların verilmesine yardımcı olabilir. 

Deve Dikeni Çeşitleri

Deve dikeni çeşitlerini şöyle sıralayabiliriz:
Deve Dikeni Tohumu 
Tohum, bitkinin yeni bitkiler oluşturmasını sağlayan tane şeklindeki yapılardır. Deve dikeni tohumu, deve dikeni bitkisi kurumaya başlayıp mor renkli çiçeği beyaz pamukçuklara dönüştüğünde toplanır. Tohumlar beyaz pamukçukların hemen altında yer alır. Tohumları elinizde hafifçe ovuşturarak kuru çiçeklerinden ayırabilirsiniz. Deve dikeni tohumları karpuz çekirdeğine benzer yapıdadır.
Deve Dikeni Yağı 
Deve dikeni yağı bitkinin tohumlarından elde edilir. Toplanan tohumlar soğuk pres yöntemiyle sıkılır. Deve dikeni yağının faydaları büyük ölçüde deve dikeni bitkisinin faydalarıyla aynıdır.
Deve Dikeni Otu 
Deve dikeni otu, deve dikeninin toprak üzerinde yer alan yeşil kısmı ve mor çiçek kısmının tamamıdır.

Deve Dikeni Nasıl Kullanılır?

Deve dikeniyle ilgili en çok merak edilen soruların başında "Deve dikeni ve deve dikeni tohumu nasıl kullanılır?" sorusu geliyor. Deve dikeninin farklı formlarda nasıl kullanılabileceğini birlikte inceleyelim:
Deve Dikeni Tohumu
Deve dikeni tohumu salatalarda ya da bowl'larda kullanılabilir. İsteğe bağlı olarak smoothie'lere ya da detoks sularına eklenebilir. Bu bitki tohumlarının tadı hafif acı olabilir. Bu tadı sevmeyen kişiler tohumları doğal bir balla karıştırarak da tüketebilir. Tohumlar kavrulabilir ve sonrasında kahve çekirdeği öğütücüsünden geçirilip kahve gibi demlenebilir.
Deve dikeni tohumunun zararları hakkında herhangi bir bilgi bulunmuyor. Ancak tohumun aşırı kullanımı bazı yan etkilere ve istenmeyen sonuçlara sebep olabilir.
Deve Dikeni Çayı
Deve dikenini tüketmenin en yaygın yollarından biri çay yapmaktır. Bunun için deve dikeni tohumu poşet çayları tercih edilebilir ya da bitkinin öğütülmüş tohumları veya yaprakları kullanılabilir. İsteğe bağlı olarak kurutulmuş bitkiden de çay hazırlanabilir.
Çayı demlemek için:
• Poşet çay veya bir çay kaşığı deve dikeni tohumu sıcak su dolu bir bardağa alınır.
• Çayın demini alması için 5-10 dakika kadar beklenir.
• Ardından çay süzülüp tüketilebilir.
Deve dikeni çayının faydalarından iyi bir şekilde yararlanmak için uzun süredir bekleyen eski ürünler yerine taze olanlar tercih edilebilir. Bu bitkiyi kendi bahçesinde yetiştiren kişiler de günlük olarak toplayıp kullanabilir.
Deve Dikeni Yağı
Deve dikeni yağı saf bir yağ ya da farklı yağlarla dengeli bir karışım hâline getirilmiş ürünler olarak alınabilir. Eğer saf bir deve dikeni yağı kullanılacaksa yağın öncelikle jojoba gibi taşıyıcı bir yağla inceltilmesi gerektiğini belirtelim. Sonrasında yağın tüm vücuda sürülmeden önce bileğin küçük bir bölümünde alerji ihtimaline karşı test edilmesi faydalı olabilir.
Bu işlemlerden sonra yağ bahsedeceğimiz biçimlerde kullanılabilir:

Deve dikeni yağı cilt bakımının bir parçası hâline getirilebilir. Temiz ve kuru cilde birkaç damla olacak biçimde dairesel hareketlerle uygulanabilir. Deve dikeni yağı kullanımını başta haftada birkaç defayla sınırlamak faydalı olabilir. Yağın cilde iyi geldiği düşünülürse kullanım sıklığı kademeli olarak artırılabilir.Yağ vücudun nemlendirilmesi ve onarılması gereken bölgelerinde de tercih edilebilir. Yeterli miktarda deve dikeni yağı ele dökülür, yağ eller birbirine sürtülerek hafifçe ısıtılır. Sonrasında vücudun istenen bölümlerine uygulanabilir.Deve dikeni yağı saç bakımı için de faydalı olabilir. Yağ saçlarda kullanılmadan önce risin, argan ve zeytinyağı gibi diğer yararlı yağlarla 1'e 1 oranında birleştirilir. Bu aşamada daha hoş bir koku için yağ karışımına biberiye ya da lavanta yağı ilave edilebilir. Hazırlanan yağ karışımı saçların ortalarına ve uçlarına uygulanıp yaklaşık 30 dakika beklenir. Sonrasında saçlar şampuan ve saç kremi kullanarak iyice yıkanır. Aynı işlem haftada bir ya da iki kez tekrarlanabilir.

Deve dikeni yağı alırken mutlaka kaliteli, güvenilir ve sağlığı riske atmayacak ürünleri tercih etmeye özen gösterilmesi gerekir. Aksi takdirde deve dikeni yağı istenmeyen sonuçlara ve birtakım zararlara yol açabilir.
Deve Dikeni Kapsülü
Deve dikenini almanın en pratik yollarından biri takviye amaçlı hazırlanan ilaç ve kapsüllerdir. Bu noktada bazı kişiler deve dikeni takviyesinin hangi dozda alınması gerektiğini merak ediyor olabilir. Ancak takviye için spesifik bir dozaj yoktur. Çünkü deve dikeni takviyeleri genellikle birbirinden farklı miktarda bitki bileşeni içerir. Dolayısıyla deve dikeni hapının veya kapsülünün faydalarından en iyi şekilde yararlanmak için doğru miktarı ve marka önerisini yalnızca hekim yapabilir. 
Deve Dikeni Ekstresi
Ekstre ya da ekstrakt kısaca bitkinin özü anlamına gelir. Bu yüzden özüt olarak da isimlendirilir. Bitki özütleri genellikle sıvı ya da jel formda bulunur. Deve dikeni bitkisi çeşitli işlemlerden geçirilerek deve dikeni ekstresi hazırlanır. Deve dikeni ekstresinin faydalarından en önemlisi bilimsel bir yöntemle hazırlandığı için sabit oranda deve dikeni bileşenleri içermesidir. Kullanım miktarı özütün içerdiği bitki oranına ve kullanım sebebine bağlı değişiklik gösterebilir.

Deve Dikeni Ekstresi Ne İşe Yarar?

Deve dikeni ekstresi, deve dikeni bitkisinin sunduğu faydaların birçoğunu sağlayabilir. Pratik kullanımı nedeniyle de birçok kişi için tercih sebebi olabilir.

Deve Dikeni Yenir mi?

Bahsettiğimiz deve dikeni kullanım şekillerinden sonra akla "Deve dikeni yenir mi, nasıl yenir?" sorusu gelmiş olabilir. Öncelikle deve dikeni rahatlıkla tüketilebilir. Bitki doğadan ya da bahçeden toplanabilir. Şifalı bitkiler konusunda yeterince bilgi sahibi olmayan kişilerin deve dikenini başka bitkilerle karıştırmamak için bitkilere hakim kişilerden yardım alması faydalı olabilir.
Bitkinin yaprakları kullanılacaksa ellerin zarar görmemesi için mümkünse bahçe eldiveni kullanarak yaprakların dikenlerinden temizlenmesi gerekir. Sonrasında çiçek sapının dışında kalan lifli katman soyulmalıdır. Bitki hazırlandıktan sonra turşu yapılabilir ya da salatalara ilave edilebilir. Ayrıca deve dikeni çiçeğine de salatalarda yer verilebilir. 

Deve Dikeni Yan Etkileri

Deve dikeni büyük ölçüde güvenli bir bitkidir. Genelde fazla miktarda alınsa bile vücutta iyi tolere edilebilir bir özellik gösterir. Ancak yine de deve dikeni kullanımı bazı kişilerde yan etkilerin görülmesine yol açabilir.
Deve dikeninin yan etkilerine kısaca değinelim:

Bulantı,Kusma,Kabızlık,Karında şişkinlik,İshal,Baş ağrısı,Döküntü,Egzama,Kaşıntı,Eklem ağrıları.

Deve Dikeni Anafilaksiye Neden Olur mu?

Nadiren de olsa deve dikeni anafilaksiye yani vücutta ciddi bir alerjik reaksiyona neden olabilir. Anaflaksi zamanında tedavi edilmezse komaya, şoka, kalp ya da solunum yetmezliğine yol açabilir. Hatta ölüm riski bile doğurabilir. Bu nedenle deve dikeni kullanımının vücudunda alerji yaptığını ya da bahsettiğimiz yan etkilere sebep olduğunu düşünen kişilerin bitkiyi kullanmayı hemen bırakması ve zaman kaybetmeden doktora başvurması gerekir.

Deve Dikeni Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Deve dikeni doğal bir ürün olduğundan birçok kişi bitkiyi ya da bitki takviyesini kendi kararıyla kullanmaya başlayabilir. Ancak bitkisel tedavileri doktor gözetimi dışında denemek faydadan çok zarara neden olabilir. Bu yüzden deve dikeni kullanmaya başlamadan önce mutlaka hekimle konuşulması gerekir. Doktor kişinin sağlık geçmişini ve şikâyetlerini detaylı şekilde değerlendirdikten sonra gerekli görürse deve dikeni kullanmasını isteyebilir. 
Özellikle hamilelerin, emziren annelerin ya da kronik bir rahatsızlığı olan kişilerin doktorun görüşünü almadan düşük miktarda bile olsa deve dikeni kullanmamaları gerekir. Deve dikeninin çocuklar üzerindeki etkileri net olarak bilinmediğinden bebeklere ve çocuklara verilmemelidir. 
Deve dikeni kullanırken bu noktalara dikkat edilebilir:

Deve dikeninin çay, tablet, yağ gibi farklı formlarını aynı anda kullanmamaya özen gösterilmelidir. Böylece doz aşımı riskinin önüne geçilebilir.Papatya, kadife çiçeği, krizantem gibi bitkilere alerjisi olan kişiler için deve dikeni kullanımı riskli olabilir. Deve dikeni kullanmadan önce tüm bitki alerjileri doktorla paylaşılıp mutlaka fikir alınmalıdır.Meme, rahim ya da yumurtalık kanseri geçiren ya da hâlihazırda bu rahatsızlıklarla mücadele eden kişiler deve dikeni tüketmemelidir.Endometriozis (çikolata kisti) veya rahim fibroidleri (rahmin kas tabakasında bulunan iyi huylu kitleler) tanısı alan bireyler deve dikeninden uzak durmalıdır.

Deve dikeni farklı bitkisel ürünlerle, takviye ya da ilaçlarla etkileşime girebilir. Bu yüzden deve dikenini hiçbir ilaçla veya takviyeyle bir arada kullanmamak faydalıdır.

Deve Dikeni Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Deve dikeni tansiyonu yükseltir mi?

Deve dikeni kullanımının tansiyonu nasıl etkilediğine dair kesin bir bilgi bulunmuyor. Ancak tansiyon hastalarının risk almamak için deve dikeni kullanmamaları faydalı olabilir.

Deve dikeni basura iyi gelir mi?

Deve dikeni basur tedavisinde kullanılan doğal takviyeler arasında yer alır. Bu nedenle deve dikeninin hemoroide yani halk arasındaki deyişle basura iyi gelebileceğini söyleyebiliriz.

Deve dikeninin cinselliğe faydası var mı?

Deve dikeni birçok sağlık sorunu için fayda sağlayabilen şifalı bir bitki olsa da bitkinin cinsel işlevi iyileştirmeye yarayıp yaramadığına dair bir bilgi bulunmuyor. 

Eşek dikeni ve deve dikeni bitkisi aynı mıdır?

Eşek dikeninin bilimsel adı cirsium creticumdur. İkisi aynı aileye ait farklı bitkilerdir.

Evcil hayvanların sağlığı için deve dikeni kullanılır mı?

Bazı bitki uzmanları evcil hayvanların sağlığının iyileştirilmesi için deve dikenini önerebilir. Ancak evcil bir hayvana deve dikeni vermeden önce bir veteriner hekimle konuşmak son derece önemlidir.