28 Şubat MGK Kararları: Kimler İmzaladı, Kimler Rol Oynadı?

Türk siyasi tarihinde "postmodern müdahale" olarak adlandırılan 28 Şubat süreci, Milli Güvenlik Kurulu (MGK) toplantısında alınan kararlarla Refah-Yol Hükümeti'nin istifaya zorlanmasıyla sonuçlandı. Aradan geçen 28 yılın ardından, o dönemin komuta kademesi ve alınan kararlar yeniden gündeme geliyor.

Türkiye'nin demokrasi tarihinde derin izler bırakan 28 Şubat 1997 MGK toplantısının üzerinden 27 yıl geçti. Refah Partisi (RP) ve Doğru Yol Partisi (DYP) koalisyon hükümetinin görevde olduğu bu dönemde, "rejim tehdidi" gerekçesiyle yapılan müdahaleler, "postmodern müdahale" olarak tarihe geçti.

28 ŞUBAT'IN ASKERİ KANADINDA ÖNE ÇIKAN İSİMLER

28 Şubat sürecinin askeri kanadını oluşturan komutanlar, o dönemin Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) en üst düzey yetkilileriydi. MGK toplantısına katılan Genelkurmay Başkanı Orgeneral İsmail Hakkı Karadayı, sürecin en önemli isimlerinden biriydi.

Karadayı, toplantıda alınan kararların hükümet üzerinde baskı aracı olarak kullanılmasında kritik bir rol oynadı. Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral Çevik Bir ise "Sincan'da demokrasiye balans ayarı yaptık" sözleriyle hafızalara kazınarak, müdahalenin sembol isimlerinden biri haline geldi.

Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Hikmet Köksal, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Güven Erkaya, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Ahmet Çörekçi ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Teoman Koman da bu süreçte aktif rol oynayan diğer komutanlardı.

Yargılama sürecinde bu isimler, 28 Şubat davasında sanık olarak yargılandı. 2018'de sonuçlanan davada, Çevik Bir, Çetin Doğan ve Ahmet Çörekçi gibi isimler müebbet hapis cezasına çarptırıldı. İsmail Hakkı Karadayı ise dava süreci devam ederken vefat ettiği için yargılanamadı.

28 ŞUBAT SÜRECİNİN MİMARLARI VE ETKİLERİ

28 Şubat müdahalesinin mimarları sadece askeri bürokrasiyle sınırlı değildi. Medya, sivil toplum kuruluşları ve yargı da bu süreçte önemli roller üstlendi. Ancak müdahalenin asıl itici gücü, MGK'da toplanan askeri liderlerdi. Orgeneral Çevik Bir'in liderliğinde kurulan Batı Çalışma Grubu (BÇG), "irticai faaliyetleri" izlemek ve "fişlemek" amacıyla oluşturulmuş, bu yapı müdahalenin operasyonel kanadını oluşturmuştu.

Genelkurmay Başkanı İsmail Hakkı Karadayı ise süreci daha diplomatik bir şekilde yöneterek, doğrudan bir askeri müdahale yerine dolaylı baskılarla hükümetin istifasını sağlamıştı. Sincan'da tankların yürütülmesi gibi olaylar da bu baskının somut örnekleriydi.

Süreçte sivil aktörlerin de etkisi büyüktü. Dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, MGK kararlarını destekleyen tutumuyla dikkat çekerken, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş, Refah Partisi'ne kapatma davası açarak müdahalenin hukuki zeminini hazırladı. Bu süreç, Necmettin Erbakan'ın istifasına ve koalisyon hükümetinin dağılmasına yol açtı.

28 ŞUBAT KARARLARININ İMZALANMASI VE SONRASI

28 Şubat MGK toplantısında alınan kararların resmi olarak imzalanması, hükümet kanadında uzun süren bir çekişmeye neden oldu. Başbakan Necmettin Erbakan, 20 maddelik karar listesini ilk başta imzalamayı reddetti. Ancak DYP lideri ve Başbakan Yardımcısı Tansu Çiller'in baskıları ve koalisyonun dağılma riski üzerine 5 Mart 1997'de kararları onayladı.

MGK'da askeri üyeler arasında Genelkurmay Başkanı İsmail Hakkı Karadayı, Çevik Bir, Hikmet Köksal, Güven Erkaya, Ahmet Çörekçi, Teoman Koman ve MGK Genel Sekreteri Orgeneral İlhan Kılıç, kararların hazırlanmasında ve sunulmasında aktif rol oynadı.

Bildiride, laiklik vurgusu ve "irtica" ile mücadele önlemleri öne çıkıyordu. Kararların uygulanması için kurulan İzleme Komitesi ve Batı Çalışma Grubu, süreci hükümetin kontrolünden tamamen çıkardı. Erbakan'ın imzasını takip eden süreçte, RP'li bakanlar Fehim Adak ve Şevket Kazan ile DYP'li Nevzat Ercan'dan oluşan bir uygulama komitesi oluşturulsa da bu yapı işlevsiz kaldı.

28 ŞUBAT KOMUTA KADEMESİNDE YER ALANLAR

Genelkurmay Başkanı İsmail Hakkı Karadayı
Genelkurmay 2. Başkanı Çevik Bir
Kara Kuvvetleri Komutanı Hüseyin Kıvrıkoğlu
Deniz Kuvvetleri Komutanı Güven Erkaya
Hava Kuvvetleri Komutanı Ahmet Çörekçi
Tuğgeneral Abdullah Kılıçarslan
Jandarma Genel Komutanı Teoman Koman
Ege Ordu Komutanı Doğu Aktulga
Genelkurmay Sekreteri Erol Özkasnak
MGK Genel Sekreteri İlhan Kılıç
Zırhlı Birlikler Eğitim Tümen Komutanı Erdal Ceylanoğlu